Dernek nasıl kurulur?

Dernek; kazanç paylaşma dışında, kanunlarla yasaklanmamış belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, en az yedi gerçek veya tüzel kişinin, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kişi topluluğudur.

Fiil ehliyetine sahip olan gerçek veya tüzel en az yedi kurucu tarafından, 31/03/2005 tarihli ve 25772 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Dernekler Yönetmeliğinde yer alan (Ek-2) kuruluş bildirimi formunun doldurulup imzalanmak suretiyle ve kurucular tarafından her sayfası imzalanmış dernek tüzüğü ile birlikte Dernekler Yönetmeliği’nin 5 inci maddesinde belirtilen belgelerin eklenerek derneğin yerleşim yerinin en büyük mülki idare amirliğine verilmesiyle dernek kurulmuş ve tüzel kişilik kazanmış olmaktadır.

Dernek kuruluşu için, büyükşehir belediyesi bulunan yerlerde Valilik bünyesinde bulunan il dernekler müdürlüğüne, diğer ilçelerde ise Kaymakamlık bünyesinde bulunan dernekler büro şefliğine başvurulması gerekmektedir.

Dernek kuruluşu ile ilgili daha detaylı bilgiyi ve örnek dernek tüzüklerine www.dernekler.gov.tr adresindeki “Dernek Nasıl Kurulur” bölümünden ulaşılabilir.

02)  Dernek kurulurken herhangi bir harç veya ücret alınmakta mıdır?  

Dernek kuruluşunda herhangi bir ücret veya harç alınmamaktadır.

Onbeş yaşını bitiren ve ayırt etme gücüne sahip küçükler; toplumsal, ruhsal, ahlakî, bedensel ve zihinsel yetenekleri ile spor, eğitim ve öğretim haklarını, sosyal ve kültürel varlıklarını, aile yapısını ve özel yaşantılarını korumak ve geliştirmek amacıyla yasal temsilcilerinin yazılı izni ile çocuk dernekleri kurabilir veya kurulmuş çocuk derneklerine üye olabilirler.

Oniki yaşını bitiren küçükler yasal temsilcilerinin izni ile çocuk derneklerine üye olabilirler ancak, yönetim ve denetim kurullarında görev alamazlar.

Çocuk derneklerine onsekiz yaşından büyükler kurucu veya üye olamazlar.
Bu kapsamda, dernek kuruluşu ile ilgili ayrıntılı bilgiye www.dernekler.gov.tr internet adresinin “Dernek nasıl kurulur” bölümünden ulaşılabilir.

Temsilcilik, dernek faaliyetlerinin yürütülebilmesi için bir derneğe bağlı olarak açılan, tüzel kişiliği ve bünyesinde organları bulunmayan alt birimi ifade eder.

Dernekler, gerekli gördükleri yerlerde faaliyetlerini yürütmek amacıyla yönetim kurulu kararı ile temsilcilik açabilirler. Temsilcilikler, şube veya dernek genel kurullarında temsil edilmezler. Şubeler temsilcilik açamazlar.

Temsilciliğin adresi, yönetim kurulu kararıyla temsilci olarak görevlendirilen kişi veya kişiler tarafından temsilciliğin açıldığı yerin mülkî idare amirliğine yazılı olarak bildirilir. Temsilcilik yönetim kurulu kararı ile kapatılabilir. Temsilciliğin kapatılması halinde dernek yönetim kurulunca alınan kararın, temsilci tarafından ilgili mülki idare amirliğine bildirilmesi yeterli olacaktır.

Dernekler, gerekli görülen yerlerde genel kurul kararıyla şube açabilirler. Bu amaçla dernek yönetim kurulunca yetki verilen en az üç kişilik kurucular kurulu tarafından, şube açılacak yerin en büyük mülkî amirine şube kuruluş bildirimini ve gerekli belgelerin verilmesi gerekir.

Derneğin şubesinin açılabilmesi için öncelikle tüzüğünde dernek tüzüğünde şubesinin bulunup bulunmayacağı, bulunacak ise şubelerin nasıl kurulacağı, görev ve yetkileri ile dernek genel kurulunda nasıl temsil edileceği hususlarının yer alması gerekmektedir.

Tüzüğünde şubeye ilişkin hüküm bulunmaması halinde ise dernek genel kurul toplantısında tüzük değişikliği yapılarak şubeye ilişkin yukarıda belirtilen hükmün tüzüğüne eklenmesi gerekmektedir.

Şube kuruluşu ile ilgili hususa, 31/03/2005 tarihli ve 25772 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Dernekler Yönetmeliği’nin 7 nci maddesinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir.

3335 sayılı Uluslararası Nitelikte Teşekküllerin Kurulması Hakkındaki Kanun’un hükmü çerçevesinde;

Uluslararası alanda beraberlik ve işbirliği yapılmasında fayda görülen hallerde, Türk ve yabancı hakiki veya hükmi şahısların veya yalnız hükmi şahısların, kazanç paylaşma amacı dışında ve kanunlarla yasaklanmamış olmak kaydıyla ekonomik ve teknik alanlarda işbirliğini geliştirmek, bu konularda bilgi, görgü ve karşılıklı teknolojilerinden yararlanmak maksadıyla Türkiye’de veya yurt dışında:

a) En az yedisinin; uluslararası nitelikte birlik, federasyon veya benzeri teşekküller kurmaları veya kurulmuş bu gibi teşekküllerin şubelerini açmaları,

b) Uluslararası faaliyette bulunmaları,

c) Mevcut kuruluş ve benzeri derneklere katılmaları veya bunlarla işbirliğinde bulunmaları,

Dışişleri Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığının teklifi üzerine, Bakanlar Kurulunun iznine tabidir.

(a) bendine göre Türkiye’de kurulan teşekküller, kuruluş bildirisini ve eklerini, merkezlerinin bulunduğu mahallin en büyük mülki amirliğine vermek suretiyle tüzel kişilik kazanırlar.

Bunlardan, kuruluş amaç ve şartlarını kaybedenlerle, kanun ve statülerinin öngördüğü yükümlülükleri yerine getirmeyenler, kendiliğinden dağılmış sayılırlar.

3335 sayılı Uluslararası Nitelikteki Teşekküllerin Kurulması Hakkında Kanuna birlik kurmak için:

Kurulacak birliğin kurucuları tarafından imzalanmış iki adet Kuruluş Bildirimine (Dernekler Yönetmeliği Ek-2’de bulunan);

1- Kurucular tarafından imzalanmış üç adet birlik statüsü,

2- Birlik kurucuları arasında tüzel kişiliklerin bulunması halinde bu kişilerin unvanı, yerleşim yeri ve kuruluş belgesi ile tüzel kişiliklerin organları tarafından yetkilendirilen gerçek kişi de belirtilmek kaydıyla bu konuda alınmış kararın fotokopisi (yabancı dilde olması halinde Türkçe çevirisi ile birlikte),

3- Birliği kuracak kişilerin arasında gerçek kişilerin bulunması halinde bunların nüfus cüzdanı örneği,

4- Kuruculardan yazışma ve tebligatı almaya yetkili kişi veya kişilerin adı, soyadı, yerleşim yerlerini ve imzalarını belirten liste (Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçeler hariç diğer ilçelerdeki kuruluş işlemlerinde istenen belgeler birer arttırılarak verilir) eklenerek, birliğin kurulacağı yerin mülki idare amirliğine verilmesi gereklidir.