Şirketimize ait otobüs bulunmakta otobüsün hat kullanım devir bedelini hangi hesapta izlememiz gerekir ve amortisman süresi nedir?
Fatura ile ödenen devir bedeli (şerefiye/hava parası)
261 Şerefiye hesabına kayıt edilir. 5 yılda itfa edilir.
261. ŞEREFİYE
Bu hesap, bir işletme devralınırken katlanılan maliyet ile söz konusu işletmenin rayiç bedelle hesaplanan net varlıklarının (öz varlık) değeri arasındaki olumlu farkların izlenmesinde kullanılır. Şerefiye hesaplanırken rayiç bedelin tespit edilmemesi halinde, net defter değeri esas alınır.
İşleyişi :
Ödenen şerefiye bedellerinin tamamı bu hesabın borcuna kaydolunur. Yok edilmeleri amortisman yoluyla 5 yıl içinde eşit taksitlerle yapılır.
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü
Sayı : 11395140-105[326-2012/VUK-1- . . .]-2085
TArih : 18/08/2014
Konu: Ticari markalar, stoklar ve bazı iktisadi kıymetlerin satın alınmasında ödenen bedelin değerlemesi hk.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden, şirketinizin … üretimi, alım ve satımı işi ile iştigal etmek üzere … tarihinde kurulduğu, bu alanda faaliyette bulunan … Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin … üretim ve satışı işini devraldığı, söz konusu devrin şirket hisselerinin devri yolu ile değil, mal varlığı devri yolu ile gerçekleştirildiği, bu kapsamda ilgili şirket tarafından kurumunuza devrolunan markalar, sabit kıymetler ve stoklar karşılığında fatura düzenlendiği, markalar, sabit kıymetler ve stokların yapılan değerleme çalışması sonucunda piyasa değeri üzerinden faturalandırıldığı, kurumunuzun bu varlıkların dışında şerefiye adı altında ayrıca ilgili kuruma ödemede bulunduğu, kurumunuza devrolan maddi varlıklar ve gayrimaddi varlıklar dışında, şerefiyeye ilişkin olarak düzenlenen faturanın tabi olduğu amortisman oranı hakkında tereddüde düşüldüğü belirtilerek Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 72 nci maddesinde takdir komisyonunun kuruluşu, 74 üncü maddesinde takdir komisyonlarının (yetkili makamlarca istenen matrah ve servet takdirlerini yapmak ve vergi kanunlarında yazılı fiyat, ücret veya sair matrah ve kıymetleri tespit etmek gibi) görevleri ile 75 inci maddesinde de takdir komisyonlarının (görevleri dolayısıyla inceleme yetkisi ve servetleri, sınai hakları ve telif haklarını, imtiyazları, madenleri, mücevharatı, eski eserleri ve sanat eserlerini değerlemede bilirkişiye müracaat edebilme) yetkilerine ait hükümler yer almaktadır.
Aynı Kanunun 267 nci maddesinde ise, emsal bedeli gerçek bedeli bilinmeyen veyahut doğru olarak tespit edilemeyen bir malın değerleme gününde satılması halinde emsaline nazaran haiz olacağı bedel olarak tanımlanmış olup, emsal bedelinin ortalama fiyat esası ve maliyet bedeli esasına göre tespit edilememesi halinde ilgililerin müracaatı üzerine takdir komisyonunca belli edileceği, yapılacak takdirlerde iktisadi kıymetin maliyet bedelinin ve piyasa kıymetlerinin araştırılacağı ve kullanılmış eşya için ayrıca yıpranma derecelerinin dikkate alınacağı hüküm altına alınmıştır.
Mezkûr Kanunun 265 inci maddesinde mukayyet değerin bir iktisadi kıymetin muhasebe kayıtlarında gösterilen hesap değeri olduğu, 282 inci maddesinde gerçek veya tüzel kişilerde peştamallıkların mukayyet değerleriyle değerleneceği, 326 ncı maddesinde ise, kurumların aktifleştirdikleri ilk tesis ve taazzuv giderleri ile peştemallıkların mukayyet değerleri üzerinden eşit miktarlarda ve beş yıl içinde itfa olunacağı hükme bağlanmıştır.
Öte yandan, Kanunun 313 üncü maddesinde “İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269 uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder.
….
Değeri (1/1/2014 tarihinden itibaren) 800,00- TL’yi aşmayan peştemallıklar ile işletmede kullanılan ve değeri (1/1/2013 tarihinden itibaren) 800,00- TL’yi aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilir. İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu had topluca dikkate alınır.” hükmü yer almaktadır.
Peştemallık uygulamada, şerefiye veya hava parası olarak da adlandırılmakta olup, bir ticari işletmenin devri sırasında, o işletmenin aktifinde bulunan emtia ve demirbaş eşyalarının gerçek değerlerinden başka, o işletmenin bulunduğu yerin önemi, piyasada oluşturduğu haklı şöhret ve ticari itibar, müşteri kitlesinin büyüklüğü, hatta faaliyet gösterdiği sektörde “monopol” durumuna girmiş olması ve benzeri diğer nedenlerden dolayı bilanço değerlerine ilave olarak sahip olunan değeri ifade etmektedir. Diğer bir ifade ile peştemallık, bir işletme devralınırken katlanılan maliyet ile söz konusu işletmenin rayiç bedelle hesaplanan net varlıklarının değeri arasındaki olumlu farktır.
Yukarıda yer verilen kanun hükümleri ve yapılan açıklamalar uyarınca, peştemallık iktisadi bir bütünlüğün devri sırasında satış bedeli ile devralınan iktisadi kıymetlerin rayiç bedeli arasındaki olumlu fark olduğundan, şirketinizce … Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ne ait ticari markaların, stokların ve bazı ofis ekipmanlarının satın alınmasında bir işletmenin devralınması söz konusu olmadığından tarafınızca ödenen bedelin peştemallık olarak kabul edilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Buna göre, şirketinizce … Sanayi ve Ticaret A.Ş.’den satın alınan ticari markalar, stoklar ve ofis ekipmanlarının, takdir komisyonunca, ödenen toplam tutar da dikkate alınmak suretiyle tespit edilecek emsal bedelleri üzerinden aktife alınması gerekmektedir.
…
Kaynak: İSMMMO
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
