Otel işletmeciliği başta olmak üzere yurt dışından rezervasyon ve pazarlama hizmeti alan işletmelerin en çok merak ettiği konuların başında, bu hizmetler için ödenen komisyonlara KDV ve gelir vergisi stopajı uygulanıp uygulanmayacağı gelir.
Bu yazıda, Gelir ve Katma Değer Vergisi yönünden uygulamada dikkat edilmesi gereken noktaları sade ve net şekilde özetledik.
1. Yurt Dışından Alınan Hizmetlerde Gelir Vergisi Stopajı Uygulaması
Eğer hizmet alınan firma, kanuni ve iş merkezi Türkiye dışında bulunan bir dar mükellef kuruluşa aitse ve Türkiye’de şube ya da temsilciliği bulunmuyorsa, Gelir Vergisi Kanunu kapsamında bu firmaya yapılan komisyon ödemeleri için stopaj yapılmasına gerek yoktur.
Ancak, iki ülke arasında Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması varsa, anlaşma hükümleri dikkate alınmalıdır.
2. Katma Değer Vergisi (KDV) Açısından Değerlendirme
KDV uygulamasında esas olan hizmetin Türkiye’de yapılması veya Türkiye’de faydalanılmasıdır. Bu nedenle alınan hizmete göre KDV yükümlülüğü değişebilir:
- Yurt dışında alınan rezervasyon hizmetleri, danışmanlık ve istatistik analiz hizmetleri:
Türkiye’de faydalanıldığı için %20 oranında KDV’ye tabi tutulur.
-Bu KDV, hizmeti alan firma tarafından 2 No.lu KDV beyannamesi ile sorumlu sıfatıyla beyan edilir. - Yurt dışında kurulan tanıtım stantları gibi hizmetler:
Türkiye’de faydalanılmadığı sürece KDV’nin konusuna girmez.
-Bu nedenle bu tür hizmetlerde KDV hesaplanmaz.
3. %10 KDV Oranının Uygulanacağı Durumlar
Konaklama sektörüne ilişkin bazı hizmetlerde %10 KDV uygulanabilmektedir. Ancak bu indirimli oran yalnızca Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan işletme belgesi almış seyahat acentelerinin aracılığıyla sunulan geceleme hizmetleri için geçerlidir.
-Yurt dışından alınan rezervasyon sistem hizmetleri bu kapsama girmez ve %20 KDV’ye tabi olur.
Özetle:
- Yurt dışı komisyon ödemelerinde gelir vergisi stopajı yoktur.
- KDV yükümlülüğü, hizmetin Türkiye’de faydalanılıp faydalanmadığına göre belirlenir.
- 2 No.lu KDV beyannamesi ile beyan zorunluluğu vardır.
- Yurt dışında gerçekleşen ve Türkiye’de kullanılmayan hizmetlerde KDV yoktur.
10 Soru 10 Cevap
1. Yurt dışından alınan hizmette KDV olur mu?
Hizmet Türkiye’de kullanılıyorsa, evet, %20 oranında KDV sorumlu sıfatıyla uygulanır.
2. Komisyon ödemelerinde stopaj yapılmalı mı?
Yurt dışındaki dar mükellefe yapılan ödemelerde genellikle stopaj yapılmaz.
3. 2 No.lu KDV beyannamesi ne zaman kullanılır?
Yurt dışından alınan hizmetler için KDV’nin hizmeti alan firma tarafından beyan edilmesi gerektiğinde.
4. Hizmet yurt dışında verilip orada kullanılıyorsa?
Türkiye’de faydalanılmadığı için KDV’ye tabi değildir.
5. Tanıtım standı hizmeti KDV’ye tabi mi?
Yurt dışında veriliyor ve orada kullanılıyorsa KDV yoktur.
6. Yurt dışı rezervasyon hizmeti neye göre vergilendirilir?
Türkiye’de kullanıldığı için %20 KDV’ye tabidir.
7. Seyahat acentesi aracılığıyla alınan konaklama hizmetleri hangi KDV oranına tabi?
1618 sayılı Kanun’a göre belgeli acente aracılığı varsa %10, yoksa %20.
8. Yurtdışı hizmette çifte vergilendirme anlaşması dikkate alınır mı?
Evet, öncelik bu anlaşmalardadır.
9. Türkiye’de şubesi olan yurtdışı firma varsa stopaj durumu nedir?
Şube, stopaj sorumlusu olur ve gerekli tevkifat yapılabilir.
10. Yurt dışı istatistik hizmeti için KDV uygulanır mı?
Evet, Türkiye’de kullanıldığı için %20 oranında KDV’ye tabidir.
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü
Sayı : 62030549-120[94-2017/905]-45237 15.01.2018
Konu :Yurtdışından alınan hizmetler için ödenen komisyon bedelinde KDV ve gelir vergisi tevkifatı yapılıp yapılmayacağı
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, şirketinizin otel işletmeciliği faaliyetiyle iştigal ettiği, bu kapsamda yurt dışından alınan; yurt dışı rezervasyon, yurt dışında otel tanıtımı için stand kurulumu, otelin diğer yurt dışı otellerle olan istatistik karşılaştırılması, otelin yurt dışı satış ve pazarlama hizmeti ve dünya otelleri rezervasyon sisteminden alınan rezervasyon hizmetlerine ilişkin olarak düzenlenen faturalarda katma değer vergisi (KDV) hesaplanıp hesaplanmayacağı, KDV ve gelir vergisi tevkifatı uygulanıp uygulanmayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN;
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Tam ve dar mükellefiyet” başlıklı 3’üncü maddesinin ikinci fıkrasında, Kanun’un 1’inci maddesinde sayılı kurumlardan kanunî ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye’de bulunmayanların, dar mükellefiyet esasında sadece Türkiye’de elde ettikleri kazançları üzerinden vergilendirileceği hükmü getirilmiş; aynı maddenin üçüncü fıkrasında ise, dar mükellefiyette kurum kazancının ticari kazançlar, zirai kazançlar, serbest meslek kazançları, gayrimenkul ve menkul sermaye iratları ile diğer kazanç ve iratlardan oluştuğu belirtilmiştir.
Buna göre, kanuni ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye’de bulunmayan mükellefler yalnızca Türkiye’de elde ettikleri kazançları üzerinden vergilendirilmektedir. Eğer Türkiye’de şube ya da temsilci var ise verginin ödenmesinden bunlar sorumlu olmaktadır. Yurt dışındaki firmanın Türkiye’de temsilci bulundurmadan mal veya hizmeti kendisinin satması halinde de bu kurumun dar mükellef olma özelliği değişmeyecek, verginin ödenmesinden mal veya hizmeti alan kurum sorumlu olacaktır.
Aynı Kanunun “Safi kurum kazancı” başlıklı 6’ncı maddesinin l’inci fıkrasında, kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazançları üzerinden hesaplanacağı; 2’nci fıkrasında ise safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanunu’nun ticarî kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
Öte yandan, Gelir Vergisi Kanunu’nun 37’nci ve 5l’ inci maddeleri ile tavassut (aracılık) işi ticari kazanç kapsamında değerlendirilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalara göre, yurt dışında mukim firmalar tarafından şirketinize verilen otelin tanıtımı için alınan pazarlama, rezervasyon, danışmanlık ve diğer yurt dışı otellerle olan istatistiki karşılaştırma hizmetleri ticari faaliyet kapsamında değerlendirilecek olup söz konusu hizmetler dolayısıyla şirketinizin yurt dışı mukim firmalara yapacağı komisyon ödemeleri üzerinden vergi tevkifatı yapılmasına gerek bulunmamaktadır.
Ancak, yurt dışındaki firmaların mukimi olduğu ülkeler ile ülkemiz arasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasının bulunması ve bu anlaşmalarda söz konusu ödemelere ilişkin bir hüküm bulunması durumunda, öncelikle bu hükümlerin dikkate alınacağı tabiidir.
KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN;
3065 sayılı KDV Kanununun;
1/1 inci maddesinde; ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye’de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’ye tabi olduğu,
4 üncü maddesinde; hizmetin teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemler olduğu; bu işlemlerin bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebileceği,
6/b maddesinde; hizmetin Türkiye’de yapılmasının veya hizmetten Türkiye’de faydalanılmasının işlemlerin Türkiye’de yapıldığını ifade ettiği,
9/1 inci maddesinde; Mükellefin Türkiye içinde ikametgahının, işyerinin, kanuni merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı’nın vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabileceği,
28 inci maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak yayımlanan 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (BKK) ‘na ekli (I) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için % 1, (II) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için % 8, bu listelerde yer almayan vergiye tabi işlemler için % 18 olarak tespit edildiği,
hüküm altına alınmıştır.
Söz konusu BKK eki (II) sayılı listenin B/25 inci sırasında; otel, motel, pansiyon, tatil köyü ve benzeri konaklama tesislerinde sunulan geceleme hizmeti (1618 sayılı Kanun hükümlerine göre Kültür ve Turizm Bakanlığından işletme belgesi almış seyahat acenteleri tarafından müşteriye aktarılan geceleme hizmet tutarı ve bu hizmete ilişkin aracılık bedellerine de konaklama tesislerinde verilen geceleme hizmetlerinin ait olduğu oran uygulanır. Konaklama tesislerinde geceleme hizmetinden yararlanmayanlara verilen tüm hizmetler ile geceleme hizmetiyle beraber verilen ancak ayrıca belgelendirilen ya da geceleme hizmetine ait belgede ayrıca fiyatlandırılan hizmetler bu sıra kapsamında yer almamaktadır. Ancak geceleme hizmeti kapsamında verilmesi ve geceleme bedeline dahil edilmesi mutat olan diğer hizmetler bu sıra kapsamında yer almakla birlikte bu şekilde belirlenen geceleme bedeli içinde sunulan alkollü içeceklere ilişkin yüklenilen katma değer vergisi tutarları, hizmeti sunanlar tarafından indirim konusu yapılamaz.) % 8 oranında KDV’ye tabi tutulmuştur.
Yukarıdaki sıranın parantez içi hükmü gereğince, aracılık bedellerine de konaklama tesislerinde verilen geceleme hizmetlerinin ait olduğu oranın uygulanabilmesi için seyahat acentesinin 1618 sayılı Kanun hükümlerine göre Kültür ve Turizm Bakanlığından işletme belgesi almış olması gerekmektedir.
Öte yandan, KDV Genel Uygulama Tebliği’nin “2.1.2.1. İkametgâhı, İşyeri, Kanuni Merkezi ve İş Merkezi Türkiye’de Bulunmayanlar Tarafından Yapılan İşlemler ” başlıklı bölümünde; ikametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanların Türkiye’de yaptığı hizmetler ile bunların yurt dışında yaptığı ancak Türkiye’de faydalanılan hizmetlerin KDV’ye tabi olduğu, ancak, bu gibi hizmet ifalarında mükellef, esas olarak hizmeti ifa eden olmakla birlikte, Türkiye’de ikametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi bulunmadığından, KDV’nin tamamının, hizmetten faydalanan yurt içindeki muhatap tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödeneceği; hizmetin vergiden müstesna olması ve hizmetin yurt dışında yapılıp hizmetten yurt dışında faydalanılması halinde ise, mükellef veya sorumlu sıfatıyla KDV beyan edilmeyeceği belirtilmiştir.
Konu ile ilgili olarak, 60 No.lu KDV Sirkülerinin “1.1.1. Yurtdışındaki İşlemler” başlıklı bölümünde;
“KDV Kanununun 1 ve 6 ncı maddelerine göre, yurtdışında gerçekleşen mal teslimleri ile yurt dışında ifa edilip yine yurtdışında yararlanılan hizmetler KDV’nin konusuna girmemektedir. Türkiye’de yapılmayan işlemin bedeli üzerinden KDV hesaplanması veya böyle bir işlemin Kanundaki herhangi bir istisna hükmü ile ilişkilendirilmesi söz konusu değildir.
Buna göre, Türkiye’deki bir mükellefin;
-Yurt dışında düzenlenen bir fuara Türkiye’den katılan firmalara yurt dışında verdiği stant kurulumu, montajı, lojistik vb. hizmetler,
…
Türkiye’de ifa edilmediğinden veya bu hizmetlerden Türkiye’de faydalanılmadığından KDV’nin konusuna girmemektedir.” açıklamalarına yer verilmiştir.
Buna göre, otelde konaklayacak olan müşteriler için yurtdışından alınan yurtdışı rezervasyon hizmeti ve dünya otelleri rezervasyon sisteminden alınan rezervasyon hizmetinin sözü edilen BKK eki (II) sayılı listenin B/25 inci sırası kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmadığından, bu hizmetlerin genel oranda (%18) KDV’ye tutulması gerekmekte olup, hizmet bedeli üzerinden hesaplanan KDV’nin tamamının anılan Tebliğ’de yer alan açıklamalar doğrultusunda 2 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edilip ödenmesi gerekmektedir.
Ayrıca, yurt dışında faaliyet gösteren firmalardan yurtdışında otelin tanıtımı için alınacak pazarlama ve danışmanlık hizmetleri ve diğer yurtdışı otellerle olan istatistiki karşılaştırma hizmetlerinden Türkiye’de faydalanıldığından, söz konusu hizmetler genel oranda KDV’ye tabi olup, hizmet bedeli üzerinden hesaplanan KDV’nin tamamının sorumlu sıfatıyla tevkif edilerek şirketiniz tarafından 2 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edilip ödenmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan, yurtdışında oteli tanıtmak için satın alınan stand kurulum hizmetleri Türkiye’de ifa edilmediğinden veya bu hizmetlerden Türkiye’de faydalanılmadığından KDV’nin konusuna girmemekte olup, söz konusu işlemlere ilişkin düzenlenecek faturalarda KDV hesaplanmayacaktır.
…
ÖNERİLEN DİĞER İÇERİK
Otel konaklama faturasının müşterisinin muhasebe kaydı
Konaklama vergisi veren turizm payı beyannamesini de ayrıca verecek mi?
Yapımı bitmeyen otel için konaklama vergisi beyannamesi verilecek mi?
Konaklama vergisi, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider dikkate alınabilir
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
