İş hayatında personelin yıl içerisinde işveren değiştirmesi oldukça sık rastlanan bir durumdur. Ancak işveren değişikliğinin ücret gelirlerinin vergilendirilmesine etkisi ve yeni işverenin yükümlülükleri konusunda dikkat edilmesi gereken önemli detaylar vardır. Bu yazıda, kümülatif gelir vergisi matrahı uygulaması, yeni işverenin sorumlulukları ve çalışanların beyanname yükümlülüğü hakkında detaylı bilgi veriyoruz.
Ücret Gelirlerinin Tanımı ve Vergilendirilmesi
Gelir Vergisi Kanunu’na göre, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı ödenen para, ayınlar ve diğer menfaatler ücret olarak tanımlanır. Ücretin adı değişse de (prim, ikramiye, tazminat gibi) vergi açısından ücrete tabi tutulur.
Ücret gelirleri üzerinden işverenler tarafından gelir vergisi tevkifatı yapılması zorunludur. Bu işlem, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesine göre yürütülür.
İşveren Değişikliğinde Kümülatif Matrahın Önemi
Bir çalışan yıl içinde iş değiştirirse, yeni işveren, çalışanın eski işyerinden elde ettiği ücret gelirine ilişkin kümülatif gelir vergisi matrahını dikkate alabilir. Bu durum, çalışanın daha önceki matrahı yeni işverene bildirmesiyle mümkün olur.
Kümülatif matrah uygulaması, çalışan adına ödenecek gelir vergisinin doğru kademede hesaplanmasını sağlar. Böylece, çalışanın yıl içinde fazla vergi ödemesinin veya eksik vergi kesilmesinin önüne geçilir.
Çalışanın Kümülatif Matrah Bildirimi Zorunlu mu?
Hayır, çalışan bu bildirimi isteğe bağlı yapar. Ancak yeni işverenin kümülatif matrahı dikkate alması için çalışanın eski işverenden aldığı kümülatif matrahı yazılı olarak bildirmesi gerekir. İşverenin de bu bildirimi kabul etmesi gerekir.
İşverenin Yapması Gerekenler
Yeni işveren, çalışanın bildirdiği kümülatif matrahı esas alarak, çalışanın yeni işyerinde elde edeceği gelirle birleştirip toplam matrah üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapmalıdır. Bu uygulama, çalışan lehine bir vergi hesaplaması sağlar.
Yıl İçinde Birden Fazla İşverenden Gelir Elde Edilirse Ne Olur?
Çalışan bir yıl içinde birden fazla işverenden ücret alıyorsa ve bu ücretlerin toplamı gelir vergisi tarifesinin belirli dilimini aşıyorsa, yıllık gelir vergisi beyannamesi vermesi gerekebilir. Bu durumda, daha önce işverenler tarafından kesilen vergiler, beyannamede mahsup edilir.
Kümülatif Matrahın Dikkate Alınmaması Durumu
Eğer çalışan eski işyerinden aldığı kümülatif matrahı bildirmezse veya yeni işveren bunu dikkate almazsa, yeni işyerindeki ücret geliri sıfır matrah üzerinden başlar. Bu da ilerleyen aylarda daha yüksek vergi yüküne neden olabilir.
Beyanname Zorunluluğu Ne Zaman Doğar?
Çalışanın yıl içinde birden fazla işverenden elde ettiği ücret gelirlerinin toplamı, Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtilen yıllık beyan sınırını aşarsa, yıllık gelir vergisi beyannamesi vermesi gerekir. Aksi halde sadece işverenlerce yapılan tevkifatlar yeterli olur.
Mahsup İşlemi Nasıl Yapılır?
Yıllık beyannamede, eski ve yeni işverenler tarafından yapılan gelir vergisi kesintileri toplam matrah üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilir. Böylece çalışanın ödediği vergiler dikkate alınır.
İşverenler İçin Uygulamada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
İşe alınan çalışanın eski işyerinden kümülatif matrah bildirimini yazılı olarak almak, belgeleri muhafaza etmek ve doğru şekilde gelir vergisi tevkifatı yapmak gerekir. Aksi takdirde ileride vergi ziyaı cezası ile karşılaşılabilir.
Sonuç
İşveren değişikliği yaşayan çalışanların ücret gelirlerinin doğru şekilde vergilendirilmesi için kümülatif matrahın dikkate alınması önemlidir. Hem işveren hem çalışan, gelir vergisi uygulamalarına dikkat ederek ilerleyen dönemlerde vergi yükümlülükleri ile ilgili olası sorunların önüne geçebilir.
Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları
1-Yıl içinde iş değiştiren personelin yeni işyerinde vergi matrahı nasıl belirlenir?
Yeni işveren, çalışanın eski işyerinden aldığı kümülatif gelir vergisi matrahını dikkate alarak ücret üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapabilir.
2-Kümülatif gelir vergisi matrahı nedir?
Çalışanın yıl boyunca elde ettiği toplam ücret gelirleri üzerinden hesaplanan ve vergi kesintilerinin doğru dilimde yapılmasını sağlayan birikimli matrahtır.
3-Çalışan eski işverenden aldığı kümülatif matrahı yeni işverene bildirmek zorunda mı?
Hayır, çalışan isterse eski işyerinden aldığı kümülatif matrahı yeni işverene bildirir. Bu bildirim zorunlu değil, isteğe bağlıdır.
4-Yeni işveren kümülatif matrahı dikkate almak zorunda mı?
Hayır, yeni işveren çalışanın bildirdiği kümülatif matrahı dikkate alabilir ancak bu zorunlu değildir. Kabul etmesi çalışanın ücret geliri için gelir vergisi beyannamesi vermesi halinde çalışan açısından vergi hesaplamasında avantaj sağlayabilir.
5-Kümülatif matrah dikkate alınmazsa ne olur?
Yeni işyerinde vergi matrahı sıfırdan başlar ve ilerleyen aylarda çalışanın gelir artışına bağlı olarak daha yüksek oranda vergi kesintisi yapılabilir.
6-Çalışanın yıl içinde birden fazla işverenden ücret alması durumunda beyanname vermesi gerekir mi?
Eğer çalışanın birden fazla işverenden aldığı ücret gelirlerinin toplamı gelir vergisi tarifesindeki belirlenen sınırı aşarsa yıllık gelir vergisi beyannamesi vermesi gerekir.
7-Yıllık beyannamede işverenlerce yapılan kesintiler nasıl değerlendirilir?
Beyannamede, işverenler tarafından yapılan gelir vergisi kesintileri mahsup edilir ve kalan vergi tahakkuk ettirilir ya da fazla ödeme varsa iade alınabilir.
8-Çalışan kümülatif matrahı bildirse de beyanname vermesi gerekebilir mi?
Evet. Kümülatif matrah dikkate alınsa bile toplam gelir beyannamede belirtilen sınırı aşarsa, yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekir.
2025 takvim yılında;
- Tek işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ve ücreti 2025 takvim yılı için 4.300.000 TL aşan ücretliler,
- Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ücretlilerden, birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı 2025 takvim yılı için 330.000 TL aşan ücretliler,
- Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ücretlilerden, birinci işverenden aldıkları ücret geliri dahil olmak üzere aldıkları ücretlerin toplamı 2025 takvim yılı için 4.300.000 TL)aşan ücretliler
2026 Mart Ayında yıllık gelir vergisi beyannamesi vermek zorundadır. Başka gelirler nedeniyle beyanname veriliyorsa ücret geliri de bu beyannameye dahil edilmelidir.
9-Yeni işveren kümülatif matrahı dikkate alarak hangi işlemleri yapar?
Yeni işveren, çalışanın eski ve yeni işyerindeki matrahları birleştirir ve birleşik tutar üzerinden gelir vergisi kesintisi uygular.
10-İşveren değişikliği sırasında belgelerin saklanması neden önemlidir?
Çalışanın eski işverenden aldığı kümülatif matrah ve diğer vergi belgeleri, ileride yapılacak vergi denetimlerinde yasal dayanak oluşturur ve vergi riskini azaltır
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları Gelir Ve Kurumlar Vergileri Grup Müdürlüğü |
| Sayı | : | E-62030549-120[61-2022]-401679 | 05.04.2023 | |
| Konu | : | Yıl içerisinde işveren değiştiren personelin ücret gelirinin vergilendirilmesi | ||
| İlgi | : | … |
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, şirketinizde çalıştırmak üzere işe almak istediğiniz bazı personelin, eski işyerlerinden elde ettikleri ücret gelirlerine ilişkin kümülatif gelir vergisi matrahlarını alarak şirketinize vermek istedikleri belirtilerek, işe alacağınız söz konusu personelin eski işvereninden aldığı kümülatif gelir vergisi matrahının şirketinizde elde edilecek ücret matrahı ile ilişkilendirilip ilişkilendirilmeyeceği hususunda Başkanlığımız görüşünün talep edilmektedir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun;
– “Ücretin tarifi” başlıklı 61 inci maddesinde; “Ücret işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.
…” ,
– “İşverenin tarifi” başlıklı 62 nci maddesinde; “İşverenler hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları dahilinde çalıştıran gerçek ve tüzel kişilerdir.
…” ,
– “Vergi tevkifatı” başlıklı 94 üncü maddesinde, “Kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.
1.Hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104 üncü maddelere göre,
…”
hükümlerine yer verilmiştir.
Diğer taraftan, 311 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin “Özel sektör işyerlerinde birden fazla işverenin yanında çalışanların durumu” başlıklı 21 inci maddesinin beşinci fıkrasında, Yıl içerisinde işveren değiştiren hizmet erbabı, ücret gelirine ilişkin gelir vergisi matrahını yeni işverenine bildirmek suretiyle ücretinin gelir vergisi tarifesine göre kümülatif olarak vergilendirilmesini talep edebilir. Bu durumda yeni işveren kümülatif matrahı dikkate alarak tevkifat yapar. Hizmet erbabının talep etmesi ve işverenlerin de kabul etmesi kaydıyla, yıl içerisinde aynı anda birden fazla işverenden alınan ücret gelirleri de kümülatif matrah dikkate alınarak tevkifata tabi tutulabilir. Yıl içinde birden fazla işverenden elde ettiği ücret gelirleri kümülatif matrah dikkate alınarak vergilenen hizmet erbabının bu gelirlerini yıllık beyannameyle beyan etme yükümlülüğü bulunması durumunda, yıllık beyannamede bildirilen matrah üzerinden hesaplanan gelir vergisinden kümülatif matrah dikkate alınmak suretiyle tevkif suretiyle ödenen vergiler mahsup edilebilecektir.” açıklamaları yer almaktadır.
Bu hüküm ve açıklamalara göre, yıl içerisinde işveren değiştirerek iş yerinizde işe yeni başlayacak hizmet erbabının, önceki işvereninden elde ettiği ücret gelirine ilişkin gelir vergisi matrahını şirketinize bildirerek ücretinin gelir vergisi tarifesine göre kümülatif olarak vergilendirilmesini talep etmesi halinde, söz konusu hizmet erbabının şirketinizden elde edeceği ücret gelirlerinin, ilgili takvim yılında eski işverenden elde edilen ücret matrahıyla ilişkilendirilmek suretiyle kümülatif matrah dikkate alınarak Gelir Vergisi Kanununun 61, 94 ve 103 üncü maddeleri uyarınca vergilendirilmesi mümkün bulunmaktadır.
Diğer taraftan, ücret gelirleri bu şekilde vergilenen hizmet erbabının bu gelirlerini, yıllık beyannameyle beyan etme yükümlülüğü bulunması durumunda, yıllık beyannamede bildirilen matrah üzerinden hesaplanan gelir vergisinden kümülatif matrah dikkate alınmak suretiyle tevkif suretiyle ödenen vergilerin mahsup edilebileceği tabiidir.
…
ÖNERİLEN VİDEO İÇERİK
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
