Akaryakıt sektöründe dijitalleşme, vergi uyumu ve kayıt dışılıkla mücadele kapsamında önemli bir adım daha atıldı. Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) ile ilgili düzenlemeler doğrultusunda, hem akaryakıt istasyonu işletmecilerini hem de ticari taşıt sahiplerini yakından ilgilendiren yeni zorunluluklar ve başvuru süreleri açıklandı. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın yürüttüğü bu sistem, plaka tanıma sistemi, pompa ödeme kaydedici cihazlar, vergi denetimi, TTB cihazı gibi kavramlarla doğrudan ilişkilidir.
UTTS Nedir ve Neden Önemlidir?
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi, taşıt bazlı akaryakıt takibi, kayıt dışı ekonomiyle mücadele ve vergi güvenliği sağlamak için geliştirilen entegre bir sistemdir. UTTS sayesinde, akaryakıt istasyonlarında yapılan satışlarda plaka bilgisi otomatik olarak Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlara (YN ÖKC) iletilecek ve tüm işlemler dijital ortamda kayıt altına alınacaktır.
Yeni Tebliğ Ne Diyor?
5 Ekim 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan UTTS Uygulama Genel Tebliği (Sıra No: 1) ile belirlenen yükümlülükler kapsamında, hem akaryakıt istasyonlarının hem de taşıt sahiplerinin yerine getirmesi gereken bazı teknik ve idari işlemler bulunuyor. Bu işlemler için verilen tarihler, 30 Nisan 2025’te yapılan duyuruyla bazı gruplar için uzatıldı.
Yeni Tarihler Ne Zaman?
- Akaryakıt istasyonu işleten mükellefler için başvuru, kayıt ve montaj işlemleri: 2 Haziran 2025
- Taşıt sahipleri için başvuru ve kayıt işlemleri: 2 Haziran 2025
- TTB cihazı montaj ve kullanım işlemleri: 30 Haziran 2025
- Benzin veya motorin dışındaki yakıtlar için özel durumlar: 31 Aralık 2025
Kim Ne Yapmalı?
Akaryakıt İstasyonu İşletenler:
- En az bir pompa ünitesine Taşıt Tanıma Okuyucu (TTO) taktırmalı.
- TTO cihazları Darphane ve Damga Matbaası onaylı olmalı.
- TTO ile birlikte Tabanca İletişim Modülü (TİM) kurulmalı ve YN ÖKC ile entegrasyon sağlanmalı.
Taşıt Sahipleri:
- Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dâhil edilen taşıtlar için Taşıt Tanıma Birimi (TTB) taktırılmalı.
- Başvurular utts.gov.tr üzerinden yapılmalı.
- Birden fazla yakıt türü kullanan taşıtlar için son tarih 31 Aralık 2025.
Belge Düzeni ve Vergi Yükümlülüğü
UTTS kapsamında olmayan ve gerekli donanıma sahip olmayan taşıtlar için düzenlenen akaryakıt fişleri geçersiz sayılacak. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre bu tür belgeler, hiç düzenlenmemiş kabul edilecek. Bu durum, hem işletmeler hem de araç sahipleri için vergi kayıplarına yol açabilir.
Neden Bu Kadar Kritik?
Muhasebe ve denetim profesyonelleri için UTTS, veri bütünlüğü, otomatik belge düzeni, vergi uyumu denetimi ve saha kontrollerinde dijital izlenebilirlik gibi başlıklar açısından kritik öneme sahiptir. Özellikle bağımsız denetim firmaları ve mali müşavirler, mükelleflerin bu sürece uygunluk durumunu kontrol ederek yönlendirme sorumluluğu taşıyor.
10 Soru – 10 Cevap
1. UTTS nedir?
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi, taşıt bazlı akaryakıt takibi sağlayan bir denetim sistemidir.
2. Neden uygulanıyor?
Vergi kaybını önlemek, kayıt dışı ekonomiyi azaltmak ve rekabet eşitliği sağlamak için.
3. TTO nedir?
Taşıt Tanıma Okuyucu, akaryakıt pompasında taşıtı tanıyan cihazdır.
4. TTB nedir?
Taşıt Tanıma Birimi, taşıta takılan ve sistemle eşleşmesini sağlayan donanımdır.
5. Kimler TTO takmalı?
Akaryakıt istasyonu işleten mükellefler.
6. Kimler TTB takmalı?
Ticari amaçla kullanılan taşıt sahipleri.
7. Son başvuru tarihleri ne zaman?
Genel olarak 2 Haziran ve 30 Haziran 2025, bazı durumlar için 31 Aralık 2025.
8. UTTS olmadan belge düzenlenirse ne olur?
TTB takılma zorunluluğu getirilen taşıtlar için, UTTS kapsamında düzenlenmeyen belgeler, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesine istinaden vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılacaktır.
9. Başvuru nereden yapılır?
utts.gov.tr adresinden.
10. Entegrasyon için teknik destek alınabilir mi?
Evet, yetkili firmalar ve Darphane destek sağlamaktadır.
GİB
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Hakkında Duyuru
Akaryakıt piyasasında rekabet eşitliğinin sağlanması ve kayıt dışı ekonomiyle etkin bir şekilde mücadele edilmesi amacıyla akaryakıt istasyonlarında Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) kurulması ve akaryakıt istasyonlarında yapılan akaryakıt satışlarında plaka bilgisinin söz konusu sistem kullanılarak yeni nesil akaryakıt pompa ödeme kaydedici cihazlara (YN ÖKC) otomatik gönderilmesine ilişkin usul ve esaslar 5/10/2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Uygulama Genel Tebliği (Sıra No: 1) ile belirlenmiştir.
Mezkûr Genel Tebliğin 5, 6 ve geçici 1 inci maddeleriyle, 31/1/2025 tarihine kadar utts.gov.tr adresinden gerekli başvuru ve kayıt işlemlerinin yapılması şartıyla, 30/4/2025 tarihine kadar;
Akaryakıt istasyonu işleten mükelleflerin, en az bir pompa ünitesinin tabanca aparatları üzerine Taşıt Tanıma Okuyucu Cihazı (TTO),
Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dâhil olan ve işte kullanılan taşıtlara Taşıt Tanıma Birimi (TTB), taktırılarak kullanılması öngörülmüş olmakla birlikte mezkur Genel Tebliğin 11 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında ynokc.gib.gov.tr adresinde 30/4/2025 tarihinde yayımlanan duyuru ile bahse konu tarihler;
Akaryakıt istasyonu işleten mükelleflere ilişkin işlemler (başvuru, kayıt, taktırma/montaj ve kullanım) yönünden 2/6/2025,
Taşıt sahiplerine ilişkin başvuru ve kayıt işlemleri yönünden 2/6/2025, diğer işlemler (taktırma/montaj ve kullanım) yönünden 30/6/2025, tarihine uzatılmıştır.
Bu kapsamda, söz konusu Genel Tebliğin 5, 6, 11 ve geçici 1 inci maddeleri gereğince;
Akaryakıt istasyonu işleten mükelleflerin, en az bir pompa ünitesinin tabanca aparatları üzerine, nitelikleri Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü (Darphane) tarafından belirlenen ve Darphane ya da yetkili firmalar tarafından üretilen TTO’ları temin ederek 2/6/2025 tarihine (benzin veya motorin dışındaki bir yakıt türünün tedarik edilmesi için kullanılan pompa ünitelerinde kullanılacak TTO’ları 31/12/2025 tarihine) kadar,
Taşıt sahiplerinin ise;
Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dâhil olan ve işte kullanılan taşıtlara, 2/6/2025 tarihine kadar utts.gov.tr adresinden gerekli başvuru ve kayıt işlemlerini yapmak şartıyla, 30/6/2025 tarihine (birden fazla ya da benzin veya motorin dışındaki bir yakıt türüyle çalışan taşıtlarda benzin veya motorin dışındaki yakıt türüne ilişkin depo için 31/12/2025 tarihine) kadar TTB, 6 ncı maddenin birinci fıkrası kapsamında yer almayan ve taşıt tanıma sistemi kullanan taşıtlara ise 1/7/2025 tarihinden itibaren TTB, taktırması gerekmektedir.
Mezkûr Genel Tebliğin “UTTS kullanılarak yapılan akaryakıt satışlarında belge düzeni” başlıklı 8 inci maddesiyle, UTTS kapsamında yapılan akaryakıt satışlarında, taşıtın plakasına ilişkin bilgilerin sistem kapsamında yeni nesil pompa ödeme kaydedici cihaza otomatik olarak iletilmesi ve ÖKC Fişinin, detayları Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından ynokc.gib.gov.tr adresinde yayımlanan teknik kılavuzla belirlenen, UTTS kapsamında düzenlendiğini gösteren bilgiyi ihtiva edecek şekilde düzenlenmesi öngörülmüş olup, TTB takılma zorunluluğu getirilen taşıtlar için, UTTS kapsamında düzenlenmeyen belgeler, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesine istinaden vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılacaktır.
Bu kapsamda, akaryakıt istasyonu işleten mükellefler ile TTB taktırılması zorunluluğu bulunan taşıt sahiplerinin, mezkûr Genel Tebliğin ilgili kısımlarında yer alan düzenleme ve sürelere uygun hareket ederek yükümlülüklerini tam ve zamanında yerine getirmeleri büyük önem arz etmektedir.
Vergi uygulamaları yönünden olası hak kayıplarının ortaya çıkmaması için;
Akaryakıt istasyonu işleten mükelleflerin 2/6/2025 tarihine kadar, gerekli kayıt ve başvuru işlemlerini yapıp istasyonlarına TTO ve Tabanca İletişim Modüllerini (TİM) taktırmaları ve bu donanımların YN ÖKC’lerle iletişimini yaptırarak UTTS üzerinden fiilen akaryakıt satışına başlamaları, Taşıt sahiplerinin ise; kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dâhil olan ve işte kullanılan taşıtlara, 2/6/2025 tarihine kadar gerekli başvuru ve kayıt işlemlerini yaparak, 30/6/2025 tarihine (birden fazla ya da benzin veya motorin dışındaki bir yakıt türüyle çalışan taşıtlarda benzin veya motorin dışındaki yakıt türüne ilişkin depo için 31/12/2025 tarihine) kadar, 6 ncı maddenin birinci fıkrası kapsamında yer almayan ve taşıt tanıma sistemi kullanan taşıtlara ise 1/7/2025 tarihinden itibaren TTB taktırması,
gerekmektedir.
Detaylı bilgi için utts.gov.tr adresi ziyaret edilebilir.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
Yayın Tarihi: 29/5/2025 – 10:53
Kaynak: GİB Duyuru Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
