Çalışma hayatında en önemli konulardan biri ücretin ödenmesi ve işverenin bu konudaki yükümlülükleridir. İş Kanunu’nun 32. maddesi, işçilerin ücret hakları, ödeme yöntemleri ve işverenin sorumluluklarını düzenlemektedir.
Bu yazımızda, ücret nedir, nasıl ödenmelidir, banka hesabına ödeme zorunluluğu var mı ve işçinin ücret alacağı süresi ne kadar gibi en çok merak edilen konuları ele alacağız.
Ücret Nedir
Ücret, bir çalışanın yaptığı iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından kendisine sağlanan ve para ile ödenen tutardır.
Ücrete Dahil Olan Ek Ödemeler
- Prim
- İkramiye
- Diğer istihkaklar, fazla mesai ücreti, yemek ve yol yardımı
Ücret Nasıl Ödenmelidir
İş Kanunu’na göre ücret ödemesi şu kurallara tabidir
- Türk Lirası ile ödeme esastır
- Ancak, iş sözleşmesinde yabancı para birimi ile ödeme kararlaştırılmışsa, ödeme günündeki döviz kuru üzerinden Türk Lirası ile ödeme yapılabilir
Banka hesabına ödeme zorunluluğu
- İşçilerin ücretleri, primleri ve ikramiyeleri işveren tarafından işçinin özel olarak açılmış banka hesabına yatırılmalıdır
- Hangi işverenlerin banka üzerinden ödeme yapmak zorunda olduğu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenmektedir
- Elden ödeme yapılamaz, eğer işveren banka hesabı zorunluluğuna tabi ise
Bono, kupon veya senet ile ödeme yapılamaz
- İşveren, işçiye ücret ödemesini yalnızca para ile yapmak zorundadır
- Bono, kupon, hediye çeki veya temsilî paralar ile ödeme yapılamaz
Ödeme süresi en fazla bir aydır
- İşçiye ücreti en geç ayda bir kez ödenmelidir
- Ancak, iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile bu süre bir haftaya kadar indirilebilir
İş Sözleşmesi Sona Erdiğinde Ücret Ödemesi Nasıl Olur
İş sözleşmesinin sona ermesi durumunda, işveren işçinin tüm alacaklarını tam ve eksiksiz ödemek zorundadır
Buna şunlar dahildir
- Son maaş ödemesi
- Kullanılmamış yıllık izin ücretleri
- Kıdem ve ihbar tazminatı, şartlara bağlı olarak
- Diğer parasal haklar
Ücret Alacaklarında Zamanaşımı Süresi
İşçilerin ücret alacakları için zamanaşımı süresi beş yıldır
- İşçi, maaşını veya diğer alacaklarını beş yıl içinde talep etmezse yasal hakkını kaybeder
- Zamanaşımı süresi ücretin ödenmesi gereken tarihten itibaren başlar
işveren ve İşçi İçin Önemli Noktalar
- İşveren, işçinin ücretini en geç ayda bir ödemelidir
- Banka hesabına ödeme zorunluluğu olan işverenler, ücretleri elden ödeyemez
- Bono, kupon veya senet ile ücret ödemesi yapılamaz
- İş sözleşmesi sona erdiğinde, işçiye tüm hakları tam olarak ödenmelidir
- Ücret alacaklarında beş yıl içinde yasal haklar kullanılmalıdır
Hem işverenler hem de işçiler, İş Kanunu’na uygun hareket ederek iş hayatındaki haklarını ve sorumluluklarını koruyabilirler
4857 Sayılı İŞ KANUNU
Ücret ve ücretin ödenmesi
Madde 32 – Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.
(Değişik ikinci fıkra : 17/4/2008-5754/85 md.) Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkak kural olarak, Türk parası ile işyerinde veya özel olarak açılan bir banka hesabına ödenir. Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkak, yabancı para olarak kararlaştırılmış ise ödeme günündeki rayice göre Türk parası ile ödeme yapılabilir. Çalıştırılan işçilerin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakının özel olarak açılan banka hesabına yatırılmak suretiyle ödenmesi hususunda; tabi olduğu vergi mükellefiyeti türü, işletme büyüklüğü, çalıştırdığı işçi sayısı, işyerinin bulunduğu il ve benzeri gibi unsurları dikkate alarak işverenleri veya üçüncü kişileri zorunlu tutmaya, banka hesabına yatırılacak ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakının, brüt ya da kanuni kesintiler düşüldükten sonra kalan net miktar üzerinden olup olmayacağını belirlemeye Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığından sorumlu Devlet Bakanlığı müştereken yetkilidir. Çalıştırdığı işçilerin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakını özel olarak açılan banka hesapları vasıtasıyla ödeme zorunluluğuna tabi tutulan işverenler veya üçüncü kişiler, işçilerinin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaklarını özel olarak açılan banka hesapları dışında ödeyemezler.
(Ek fıkra : 17/4/2008-5754/85 md.) İşçinin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakının özel olarak açılan banka hesaplarına yatırılmak suretiyle ödenmesine ilişkin diğer usûl ve esaslar anılan bakanlıklarca müştereken çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Emre muharrer senetle (bono ile), kuponla veya yurtta geçerli parayı temsil ettiği iddia olunan bir senetle veya diğer herhangi bir şekilde ücret ödemesi yapılamaz.
Ücret en geç ayda bir ödenir. İş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile ödeme süresi bir haftaya kadar indirilebilir.
İş sözleşmelerinin sona ermesinde, işçinin ücreti ile sözleşme ve Kanundan doğan para ile ölçülmesi mümkün menfaatlerinin tam olarak ödenmesi zorunludur.
Meyhane ve benzeri eğlence yerleri ve perakende mal satan dükkan ve mağazalarda, buralarda çalışanlar hariç, ücret ödemesi yapılamaz.
Ücret alacaklarında zamanaşımı süresi beş yıldır.
Kaynak: 4857 Sayılı İş Kanunu
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
