TCMB’YE TÜRK LİRASI VE YABANCI PARA TOPLAM KREDİ BAKİYESİNE İLİŞKİN BİLGİLERİN VERİLMESİNDE TUTAR VE SÜRE DEĞİŞİKLİĞİ
20 Soru & 20 Cevap
1. TCMB raporlama kapsamı hangi tarihten itibaren değişti?
3 Mayıs 2025 itibarıyla yürürlüğe girdi.
2. Yeni kredi bakiyesi sınırı ne oldu?
100 milyon TL olan alt sınır, 250 milyon TL’ye çıkarıldı.
3. Net satış hasılatı ya da aktif büyüklük sınırı kaç TL oldu?
500 milyon TL’den 1 milyar 500 milyon TL’ye yükseltildi.
4. Firmalar raporlarını hangi sıklıkla hazırlayacak?
Aylık yerine üç aylık dönemlerde rapor hazırlayacaklar.
5. Bildirimler ne zaman tamamlanmalı?
Müteakip ayın son gününe kadar.
6. Raporlama sisteminin adı nedir?
Sistemik Risk Veri Takip Sistemi (SRVTS).
7. Bildirim yükümlülüğü olan firmalar nasıl belirleniyor?
Toplam kredi bakiyesi veya net satış/aktif büyüklüğüne göre.
8. Bildirim yükümlülüğü hangi durumda sona erer?
Belirlenen sınırların altına düşüldüğünde.
9. Bildirim yapılacak internet adresi nedir?
www.tcmbveri.gov.tr
10. Finansal tablo bulunmazsa hangi belge esas alınır?
Vergi mevzuatına göre hazırlanmış bilanço ve beyannameler.
11. Daha önce hangi büyüklükte firmalar raporlama yapıyordu?
15 milyon USD üzeri yabancı para kredisi olan firmalar.
12. Bu raporlamayı hangi firmalar yapar?
Yurt içinden/dışından 250 milyon TL üzeri kredi kullananlar.
13. Bildirim sorumluluğu kimdedir?
Tamamen firma yönetimindedir.
14. TCMB’nin firmaları bilgilendirme yolu nedir?
En yüksek kredi sağlayan kurum aracılığıyla yapılır.
15. Veriler hangi formatta gönderilir?
TCMB’nin sisteminde tanımlı veri ve açıklama formlarıyla.
16. Üç aylık dönem hangi tarihlerde raporlanır?
Buna göre, Sistemik Risk Veri Takip Sistemi (SRVTS) kapsamında bulunan ve normal hesap dönemi uygulayan firmaların bir sonraki çeyreklik dönem raporlarını 30/06/2025 tarihi itibarıyla hazırlaması ve 31/07/2025 tarihine kadar. Örneğin, 30 Haziran tarihli rapor 31 Temmuz’a kadar girilmeli.
17. Kullanıcı kılavuzu nerede yer alır?
SRVTS sistemi içinde ve açıklama formu ekinde.
18. Bildirimi yapmayan firma için ceza var mı?
Evet, TCMB usul ve esaslarına göre işlem yapılabilir.
19. Özet Döviz Pozisyon Raporlaması uygulaması ne oldu?
2023’te kaldırıldı.
20. Raporlamaya ilişkin tüm detaylara nereden ulaşılır?
www.tcmbveri.gov.tr adresinden.
TÜRMOB
Sirküler – 09.05.2025/77-1
TCMB’YE TÜRK LİRASI VE YABANCI PARA TOPLAM KREDİ BAKİYESİNE İLİŞKİN BİLGİLERİN VERİLMESİNDE TUTAR VE SÜRE DEĞİŞİKLİĞİ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca (TCMB); firmaların, döviz varlık ve yükümlülüklerine ilişkin olarak TCMB’ye yapmakla yükümlü olduğu döviz pozisyon raporlamasının firma kapsamı ve bildirimde bulunma süresi yeniden düzenlendi.
Düzenleme kapsamında 3 Mayıs 2025 tarihinden itibaren raporlama kapsamına girecek firmaların tespitinde toplam nakdi kredi bakiyesi ilgili aylık hesap döneminin son iş günü itibarıyla 100 milyon Türk lirası ve üzerinde olma koşulu 250 milyon Türk lirası ve üzerinde olma veya geçmiş bir yıllık hesap dönemindeki net satış hasılatı veya aktif büyüklüğünün 500 milyon Türk lirası ve üzerinde olma koşulu 1 milyar 500 milyon TL ve üzerinde olma şeklinde değiştirildi.
Ayrıca aylık olarak hazırlanan veri formu, finansal raporlama çerçevesine uygun olarak üç aylık hesap dönemleri için hazırlanacak ve bildirimler en geç müteakip ayın son gününe kadar tamamlanacaktır. Daha önce veri formları aylık dönemler itibariyle veriliyordu. Belirtilen değişiklikleri düzenleyen Yönetmelik hükümleri 03/05/2025 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Buna göre, Sistemik Risk Veri Takip Sistemi (SRVTS) kapsamında bulunan ve normal hesap dönemi uygulayan firmaların bir sonraki çeyreklik dönem raporlarını 30/06/2025 tarihi itibarıyla hazırlaması ve 31/07/2025 tarihine kadar www.tcmbveri.gov.tr genel ağ sayfası üzerinden sisteme girmesi gerekmektedir.
Firmaların toplam nakdi kredi bakiyesi hesaplanırken varsa son hesap dönemine ilişkin TMS’lere göre hazırlanan finansal durum tablosu, TMS’lere göre hazırlanmış finansal durum tablosunun bulunmaması durumunda ise vergi mevzuatı çerçevesinde kamu idarelerine sunulmak üzere hazırlanan bilanço; net satış hasılat ve aktif büyüklüğü hesaplanırken vergi mevzuatı çerçevesinde kamu idarelerine sunulmak üzere hazırlanan yıllık kurumlar vergisi beyannamesi dikkate alınmaktadır.
8 Kasım 2023 tarih ve 32363 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Döviz Pozisyonunu Etkileyen İşlemlerin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tarafından İzlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 28 Kasım 2017 ve 7061 sayılı Kanunla yeniden düzenlenen 44 üncü maddesi kapsamında; firmaların, döviz varlık ve yükümlülüklerine ilişkin olarak Merkez Bankasına yapmakla yükümlü olduğu döviz pozisyon raporlamasında sadeleştirme ve kapsam değişikliğine gidilmişti.
Yapılan değişiklikle raporlama kapsamına girecek firmaların tespitinde öngörülen 15 milyon ABD doları ve üzeri yabancı para kredi yükümlülüğü bulunma şartı, toplam nakdi kredi bakiyesi ilgili aylık hesap döneminin son iş günü itibarıyla 100 milyon Türk lirası ve üzerinde olma veya geçmiş bir yıllık hesap dönemindeki net satış hasılatı veya aktif büyüklüğü 500 milyon Türk lirası ve üzerinde olma şeklinde değiştirilmişti.
Düzenleme kapsamında; 2023 yılı Mart ayında başlatılan, 10 milyon Türk lirası ve üzeri toplam nakdi ve gayrinakdi kredi bakiyesi bulunan firmalardan alınan Özet Döviz Pozisyon Raporlaması uygulamasına son verilmişti. Konuya ilişkin açıklamalara 09.11.2023/155 Sirkülerimizde yer verilmişti.
Bu defa 3 Mayıs 2025 tarihli ve 32889 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Döviz Pozisyonunu Etkileyen İşlemlerin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tarafından İzlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile raporlama kapsamına girecek firmaların tespitinde toplam nakdi kredi bakiyesi ilgili aylık hesap döneminin son iş günü itibarıyla 100 milyon Türk lirası ve üzerinde olma koşulu 250 milyon Türk lirası ve üzerinde olma veya geçmiş bir yıllık hesap dönemindeki net satış hasılatı veya aktif büyüklüğünün 500 milyon Türk lirası ve üzerinde olma koşulu 1 milyar 500 milyon TL ve üzerinde olma şeklinde değiştirilmiştir.
Ayrıca aylık olarak hazırlanan veri formu, finansal raporlama çerçevesine uygun olarak üç aylık hesap dönemleri için hazırlanacak ve bildirimler en geç müteakip ayın son gününe kadar tamamlanacaktır.
| Yönetmeliğin Önceki Hali | Değişiklik Düzenlemesi | Yönetmeliğin Son Hali |
| Yükümlülük MADDE 5 – | MADDE 1- 17/2/2018 tarihli ve 30335 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Döviz Pozisyonunu Etkileyen Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tarafından İzlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “100 milyon TL” ibaresi “250 milyon TL” şeklinde, “500 milyon TL” ibaresi “1 milyar 500 milyon TL” şeklinde değiştirilmiştir. | Yükümlülük MADDE 5 – |
| (1) Yurt içinden ve yurt dışından sağlanan toplam nakdi kredi bakiyesi ilgili aylık hesap döneminin son iş günü itibarıyla 100 milyon TL ve üzerinde olan firmalar ile geçmiş bir yıllık hesap dönemindeki net satış hasılatı veya aktif büyüklüğü 500 milyon TL ve üzerinde olan firmalar, veri formu ile talep edilen bilgileri, açıklama formuna uygun olarak Bankaya müteakip aydan itibaren bildirmekle yükümlüdür. Yabancı para cinsinden kredi tutarlarının TL karşılığı ilgili dönemin son iş gününe ilişkin Resmî Gazete’de yayımlanan döviz alış kuru kullanılarak belirlenir. | (1) Yurt içinden ve yurt dışından sağlanan toplam nakdi kredi bakiyesi ilgili aylık hesap döneminin son iş günü itibarıyla 250 milyon TL ve üzerinde olan firmalar ile geçmiş bir yıllık hesap dönemindeki net satış hasılatı veya aktif büyüklüğü 1 milyar 500 milyon TL ve üzerinde olan firmalar, veri formu ile talep edilen bilgileri, açıklama formuna uygun olarak Bankaya müteakip aydan itibaren bildirmekle yükümlüdür. Yabancı para cinsinden kredi tutarlarının TL karşılığı ilgili dönemin son iş gününe ilişkin Resmî Gazete’de yayımlanan döviz alış kuru kullanılarak belirlenir. | |
| (2) Yurt içinden ve yurt dışından sağlanan toplam nakdi kredi bakiyesi ilgili aylık hesap döneminin son iş günü itibarıyla 100 milyon TL ve üzerinde olan firmalar ile geçmiş bir yıllık hesap dönemindeki net satış hasılatı veya aktif büyüklüğü 500 milyon TL ve | (2) Yurt içinden ve yurt dışından sağlanan toplam nakdi kredi bakiyesi ilgili aylık hesap döneminin son iş günü itibarıyla 100 milyon TL ve üzerinde olan firmalar ile geçmiş bir yıllık hesap dönemindeki net satış hasılatı veya aktif büyüklüğü 500 milyon TL ve üzerinde olan firmalar, veri |
| Yönetmeliğin Önceki Hali | Değişiklik Düzenlemesi | Yönetmeliğin Son Hali |
| üzerinde olan firmalar, veri formu ile talep edilen bilgileri, açıklama formuna uygun olarak Bankaya müteakip aydan itibaren bildirmekle yükümlüdür. Yabancı para cinsinden kredi tutarlarının TL karşılığı ilgili dönemin son iş gününe ilişkin Resmî Gazete’de yayımlanan döviz alış kuru kullanılarak belirlenir. | formu ile talep edilen bilgileri, açıklama formuna uygun olarak Bankaya müteakip aydan itibaren bildirmekle yükümlüdür. Yabancı para cinsinden kredi tutarlarının TL karşılığı ilgili dönemin son iş gününe ilişkin Resmî Gazete’de yayımlanan döviz alış kuru kullanılarak belirlenir. | |
| (3) Bildirimle yükümlü olan firmanın, toplam nakdi kredi bakiyesi, net satış hasılatı veya aktif büyüklüğünün Bankaca tanımlanan sınırların altında kalması durumunda, müteakip yıllık hesap döneminden itibaren bildirim yükümlülüğü sona erer. | (3) Bildirimle yükümlü olan firmanın, toplam nakdi kredi bakiyesi, net satış hasılatı veya aktif büyüklüğünün Bankaca tanımlanan sınırların altında kalması durumunda, müteakip yıllık hesap döneminden itibaren bildirim yükümlülüğü sona erer. | |
| (4) Firmanın bildirim yükümlülüğü bulunup bulunmadığına ilişkin takip sorumluluğu firma yönetimine aittir. Bununla birlikte, firmaya bildirim yükümlülüğüne ilişkin Bankanın belirleyeceği usul ve esaslara göre bilgilendirme, firmanın en yüksek nakdi kredi bakiyesinin olduğu kredi veya finansman sağlayan kuruluş tarafından ayrıca yapılır. | (4) Firmanın bildirim yükümlülüğü bulunup bulunmadığına ilişkin takip sorumluluğu firma yönetimine aittir. Bununla birlikte, firmaya bildirim yükümlülüğüne ilişkin Bankanın belirleyeceği usul ve esaslara göre bilgilendirme, firmanın en yüksek nakdi kredi bakiyesinin olduğu kredi veya finansman sağlayan kuruluş tarafından ayrıca yapılır. | |
| (6) Bildirim yükümlülüğünün belirlenmesinde dikkate alınan kredi, net satış hasılatı ve aktif büyüklükleri, Banka | (6) Bildirim yükümlülüğünün belirlenmesinde dikkate alınan kredi, net satış hasılatı ve aktif büyüklükleri, Banka tarafından |
| Yönetmeliğin Önceki Hali | Değişiklik Düzenlemesi | Yönetmeliğin Son Hali | ||
| tarafından uygulama talimatı ile güncellenebilir. | uygulama güncellenebilir. | talimatı | ile | |
| MADDE 6 – (1) Firma tarafından finansal raporlama çerçevesine uygun olarak hazırlanan veriler veri formu kullanılmak suretiyle Bankaya bildirilir. Bildirim, Sistemde bulunan açıklama formuna uygun olarak yapılır. Bu kapsamda veri girişi, açıklama formunun ekinde bulunan ve veri girişiyle ilgili kuralları tanımlayan kullanıcı kılavuzunda ve Sistemde bulunan tüm adımlar izlenerek eksiksiz olarak yapılır.Veri formu, belirlenen finansal raporlama çerçevesine uygun olarak aylık hesap dönemleri için hazırlanır. Bildirimler en geç müteakip ayın son gününe kadar tamamlanır. | MADDE 2- Aynı Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “aylık” ibaresi “üç aylık” şeklinde değiştirilmiştir.. | MADDE 6 – (1) Firma tarafından finansal raporlama çerçevesine uygun olarak hazırlanan veriler veri formu kullanılmak suretiyle Bankaya bildirilir. Bildirim, Sistemde bulunan açıklama formuna uygun olarak yapılır. Bu kapsamda veri girişi, açıklama formunun ekinde bulunan ve veri girişiyle ilgili kuralları tanımlayan kullanıcı kılavuzunda ve Sistemde bulunan tüm adımlar izlenerek eksiksiz olarak yapılır.) Veri formu, belirlenen finansal raporlama çerçevesine uygun olarak (Değişik ibare:RG- 3/5/2025-32889) üç aylık hesap dönemleri için hazırlanır. Bildirimler en geç müteakip ayın son gününe kadar tamamlanır. | ||
| … | ||||
Yönetmelik değişikliğine ilişkin olarak TCMB tarafından Birliğimize gönderilen 5 Mayıs 2025 tarihli ve EVTCMB.96695191-010.03-734 sayılı Yazıda meslek mensuplarımızın bilgilendirilmesi için aşağıdaki hususların belirtilmesinde fayda görüldüğü belirtilmiştir.
- Sistemik Risk Veri Takip Sistemi (SRVTS) ile ilgili duyurular dahil tüm bilgiler sistemin genel ağ şayiası olan www.tcmbveri.gov.tr adresinde yer almaktadır. Sistemle ilgili sorular ise TCMB’ye kurumsalizleme@tcmb.gov.tr ye posta adresi üzerinden iletilmektedir.
- Yurt içinden ve yurt dışından sağlanan toplam nakdi kredi bakiyesi ilgili aylık hesap döneminin
son iş günü itibarıyla 250 milyon TL ve üzerinde olan veya geçmiş bir yıllık hesap dönemindeki net satış hasılatı ya da aktif büyüklüğü l milyar 500 milyon TL ve üzerinde olan firmalar, veri formu ile talep edilen bilgileri, açıklama formuna uygun olarak Bankaya müteakip aydan itibaren bildirmekle yükümlüdür.
- Firmanın toplam nakdi kredi bakiyesi hesaplanırken varsa son hesap dönemine ilişkin TMS’lere göre hazırlanan finansal durum tablosu, TMS’lere göre hazırlanmış finansal durum tablosunun bulunmaması durumunda ise vergi mevzuatı çerçevesinde kamu idarelerine sunulmak üzere hazırlanan bilanço; net satış hasılat ve aktif büyüklüğü hesaplanırken vergi mevzuatı çerçevesinde kamu idarelerine sunulmak üzere hazırlanan yıllık kurumlar vergisi beyannamesi dikkate alınmaktadır.
- Veri formu, belirlenen finansal raporlama çerçevesine uygun olarak üç aylık hesap dönemleri için hazırlanır. Bildirimler en geç müteakip ayın son gününe kadar tamamlanır.
- Belirtilen değişiklikleri düzenleyen Yönetmelik hükümleri 03/05/2025 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Buna göre, SRVTS kapsamında bulunan ve normal hesap dönemi uygulayan firmaların bir sonraki çeyrektik dönem raporlarını 30/06/2025 tarihi itibarıyla hazırlaması ve 31/07/2025 tarihine kadar http://www.tcmbveri.gov.tr/ genel ağ sayfası üzerinden sisteme girmesi gerekmektedir.
- Özel hesap döneni uygulayan firmalar için çeyreklik dönemler ve raporlama tarihleri, kullandıkları hesap dönemine göre belirlenecektir
Söz konusu TCMB yazısı ekte verilmiştir.
Söz konusu yönetmelik değişikliği yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Saygılarımızla…
Kaynak: TÜRMOB Sirküleri için – https://www.turmob.org.tr/sirkuler/detailPdf/573aea60-dc58-467b-bf8c-2b79d7a8b3fd/tcmb-ye-turk-lirasi-ve-yabanci-para-toplam-kredi-bakiyesine-iliskin-bilgilerin-verilmesinde-tutar-ve Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
