Konu: Vergiye tabi gelir oluşmadığı için indirilemeyen devreden yatırım indirimi istisnası tutarının, vergiye tabi gelir oluşturan kazançlardan indirilip indirilemeyeceği.

İlgide kayıtlı özelge talep formu ve eklerinden, şirketinizin Türk Uluslararası Gemi Siciline (TUGS) kayıtlı römorkörler ile römorkör işletmeciliği konusunda faaliyet gösterdiği, aktifinizde kayıtlı iki adet römorkörün yatırım teşvik belgesi kapsamında imal edilerek 27.02.2004 tarihinde TUGS’a tescil edildiği ve 24.04.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında 2014 yılına devreden 761.181,07 TL tutarında yatırım indiriminizin bulunduğu belirtilerek, TUGS’a kayıtlı römorkörlerin işletilmesinden elde edilen kazancınız kurumlar vergisinden müstesna olduğu için, devreden yatırım indirimi tutarının faiz, kur farkı, tazminat, temerrüt faizi vb. istisna dışı kurum kazancınızdan indirilmesinin mümkün olup olmadığı hususunda bilgi talep edildiği anlaşılmıştır.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun Geçici 69 uncu maddesinde; “Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri; 31.12.2005 tarihi itibarıyla mevcut olup, 2005 yılı kazançlarından indiremedikleri yatırım indirimi istisnası tutarları ile;
a) 24.04.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 09.04.2003 tarihli ve 4842 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmadan önceki ek 1, 2, 3, 4, 5 ve 6’ncı maddeleri çerçevesinde başlanılmış yatırımları için belge kapsamında 01.01.2006 tarihinden sonra yapacakları yatırımları,
b) 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mülga 19’uncu maddesi kapsamında 01.01.2006 tarihinden önce başlanan yatırımlarla ilgili olarak, yatırımla iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edip bu tarihten sonra yapılan yatırımları,

Nedeniyle, 31/12/2005 tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre hesaplayacakları yatırım indirimi istisnası tutarlarını, yine bu tarihteki mevzuat hükümleri (vergi oranına ilişkin hükümler dahil) çerçevesinde sadece 2006, 2007 ve 2008 yıllarına ait kazançlarından indirebilirler.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.”
hükmü yer almaktadır.

08.01.2010 tarih ve 27456 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 15.10.2009 tarih ve E: 2006/95, K: 2009/144 sayılı Anayasa Mahkemesi kararı ile söz konusu maddedeki “…sadece 2006, 2007 ve 2008 yıllarına ait…” ibaresinin iptaline karar verilmiştir.

Ayrıca, Anayasa Mahkemesinin 09.02.2012 tarih ve E:2010/93, K:2012/20 sayılı Kararıyla, yatırım indiriminden yararlanmayı ilgili kazancın %25’i ile sınırlayan “Şu kadar ki, vergi matrahlarının tespitinde yatırım indirimi istisnası olarak indirim konusu yapılacak tutar, ilgili kazancın %25’ini aşamaz.” hükmü iptal edilmiştir.

Öte yandan, 22 seri no.lu Gelir Vergisi Sirkülerinin 3 üncü bölümünde, kurumlar vergisi mükelleflerinin uygulamaya hak kazandıkları yatırım indirimini kurum kazancından indirecekleri, ayrıca kurumlar vergisi mükelleflerinin yatırım indirimi uygulanacak kazançlarının tespitinde, kazancın türü bakımından herhangi bir ayrımın söz konusu olmayacağı açıklamalarına yer verilmiştir.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, 24.04.2003 tarihinden önce yaptığınız müracaata istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında imal ettikten sonra TUGS’a tescil ettirdiğiniz römorkörler dolayısıyla hak kazandığınız yatırım indirimi istisnası tutarının, kurumlar vergisine tabi kurum kazancınızdan indirilebilmesi mümkün bulunmaktadır.

Kaynak: İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
04.08.2017 Tarih ve 62030549-125[5-2015/171]-235831 Sayılı Özelge

Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Buna göre, 50.000 – (50.000 x % 15)= 42.500 TL 2016 yılı için 30.000 TL’lik beyan sınırını aştığı için, birinci ve ikinci işverenden alınan toplam (68.000 + 50.000) 118.000 TL ücret tutarının tamamı beyan edilecektir.
Mükellef yıl içinde (12.876 + 8.745) 21.621 TL kesinti yoluyla vergi (asgari geçim indirimi mahsup edilmeden önceki vergi tevkifatı tutarı) ve 17.700 TL sigorta primi ödemiştir.
Mükellef ayrıca kendisine, eşine ve küçük çocuklarına ilişkin 9.000 TL eğitim ve sağlık harcamasında, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı (A) İlköğretim Okuluna da 6.000 TL bağışta bulunmuştur.

Mükellef gelir vergisi matrahının tespitinde (Gelir Vergisi Kanununun 89’uncu maddesi uyarınca);
Beyan ettiği gelirinin % 10’ unu aşmaması, Türkiye’de yapılması ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi şartıyla, mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olarak yapılan eğitim ve sağlık harcamalarını,

Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi ve yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve yardımların tamamını; gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirim konusu yapabilecektir. Buna göre; mükellefin yapmış olduğu eğitim ve sağlık harcaması tutarı olan 9.000 TL, beyan edilen gelirin %10’u olan (118.000 x %10) 11.800 TL’nin altında kaldığından, 2016 takvim yılında yapılan 9.000 TL eğitim ve sağlık harcamasının tamamı indirilecektir. Ayrıca, (A) İlköğretim Okuluna yaptığı 6.000 TL’lik bağış tutarının tamamı da yukardaki hüküm gereğince gelir vergisi matrahından indirilebilecektir.

Mükellefin beyanı aşağıdaki gibi olacaktır:

Not: 3-4-5 nolu örneklerde; gelir vergisi hesaplanırken, ücret gelirlerinden %15 oranında sigorta prim ve işsizlik sigortası prim kesintisi yapıldığı varsayılmıştır.

ÖRNEK 3:
Mükellef (L)’nin 2016 yılına ilişkin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesindeki gelirleri aşağıdaki gibidir.Serbest meslek kazancı nedeniyle her halükarda beyanname verilecektir.
Birinci işveren hariç, ikinci ve üçüncü işverenden alınan ücret tutarı 30.000 TL’lik beyan sınırını aştığından birinci işverenden alınan ücret geliri dahil ücret gelirinin tamamı da beyan edilecektir.
Mükellef yıl içinde (Birinci işveren 16.710 + İkinci işveren 10.770 + Üçüncü işveren 10.230 + Serbest Meslek Kazancından 20.600 =) 58.310 TL tevkif suretiyle vergi ödemiştir.

Mükellef (L) serbest meslek kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olduğundan GVK’nin 21’inci maddesinde yer alan 2016 yılı için 3.800 TL’lik istisnadan yararlanamayacaktır.
Konut kirasının gayrisafi tutarı 54.000 TL olup, götürü gider usulünde gayrimenkul sermaye iradının % 25’i olan (54.000 x 0,25 =) 13.500 TL’yi gider olarak indirerek, bakiye 40.500 TL’yi gayrimenkul sermaye iradından dolayı matrah olarak beyan edilecektir.
Diğer taraftan, 2016 takvim yılında elde edilen ücret ve diğer gelirlerin vergilendirilmesinde uygulanacak tarife Gelir Vergisi Kanununun 103’üncü maddesinde belirlenmiş olup, ücret geliri ile diğer gelir unsurlarının birlikte beyan edilmesi ve beyannamedeki toplam gelirin 69.000 TL’yi aşması nedeniyle, gelir vergisinin hesaplanması 75 Sıra No.lu Gelir Vergisi Sirkülerinde yapılan açıklamalara göre yapılacaktır.

Buna göre, ödenecek gelir vergisi tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.ÖRNEK 4:
Mükellef (M)’nin 2016 yılına ilişkin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesindeki gelirleri aşağıdaki gibidir.Serbest meslek kazancı nedeniyle her halükarda beyanname verilecektir.
Birinci işveren hariç, ikinci işverenden alınan ücret tutarı 30.000 TL’lik beyan sınırını aştığından birinci işverenden alınan ücret geliri dahil ücret gelirinin tamamı da beyan edilecektir.
Mükellef yıl içinde (Birinci Ücret için 9.960 + İkinci Ücret için 6.720 + Serbest Meslek Kazancı için 11.000 =) 27.680 TL kesinti yoluyla vergi ödemiştir.
Diğer taraftan, 2016 takvim yılında elde edilen ücret ve diğer gelirlerin vergilendirilmesinde uygulanacak tarife Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde belirlenmiş olup, ücret geliri ile diğer gelir unsurlarının birlikte beyan edilmesi ve beyannamedeki toplam gelirin 69.000 TL’yi aşması nedeniyle, gelir vergisinin hesaplanması 75 Sıra No.lu Gelir Vergisi Sirkülerinde yapılan açıklamalara göre yapılacaktır.

Buna göre, gelir vergisi tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

ÖRNEK 5:
Mükellef (N), 2016 yılında tevkifata tabi tutulmuş birinci işverenden 42.000 TL,
ikinci işverenden 35.000 TL ücret geliri elde etmiştir.
Ödevli ayrıca, 5.000 TL alacak faizi ve brüt 100.000 TL de tam mükellef bir kurumdan kar payı elde etmiştir.
Ödevli bunların yanında 47.000 TL mevduat faizi ve Katılım Bankasından 45.000 TL kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payı almıştır.Mükellef yıl içinde (Tam mükellef kurumdan elde edilen kar payından 15.000 + Birinci işverenden 8.610 + İkinci işverenden 6.720) 30.330 TL tevkif suretiyle vergi ödemiştir.
Birinci işveren hariç, ikinci işverenden alınan ücret tutarı 30.000 TL’lik beyan sınırını aştığından birinci işverenden alınan ücret geliri dahil ücret gelirinin tamamı olan 77.000 TL beyan edilecektir.
Ödevlinin tam mükellef bir kurumdan elde ettiği kesintiye tabi tutulmuş 100.000 TL’lik kar payının yarısı gelir vergisinden istisna olup kalan 50.000 TL GVK’nın 86/c maddesi hükmü gereğince 30.000 TL’lik beyanname verme sınırını aştığından beyan edilecektir.
Beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, kurum bünyesinde karın dağıtımı aşamasında yapılan vergi kesintisinin tamamı (istisnaya isabet eden kısım dahil) mahsup edilecektir.

GVK’nın 86/1-d maddesine göre kesinti ve istisna uygulamasına tabi olmayan menkul sermaye iradı toplamının 2016 yılı için 1.580 TL’yi aşmaması halinde beyan edilmemesi gerekmektedir.
Örnekte 5.000 TL alacak faizi kesinti ve istisna uygulanmayan bir gelir olup, bu gelirin toplamı 2016 yılı için beyanname verme sınırı olan 1.580 TL’yi aştığından, 5.000 TL’nin tamamı beyan edilecektir. Mevduat faizi ve Katılım Bankasından kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları Gelir Vergisi Kanununun Geçici 67 nci maddesi kapsamında tevkifata tabi tutulduğundan beyannameye dahil edilmeyecektir.
Diğer taraftan, 2016 takvim yılında elde edilen ücret ve diğer gelirlerin vergilendirilmesinde uygulanacak tarife Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde belirlenmiş olup, ücret geliri ile diğer gelir unsurlarının birlikte beyan edilmesi ve beyannamedeki toplam gelirin 69.000 TL’yi aşması nedeniyle, gelir vergisinin hesaplanması 75 Sıra No.lu Gelir Vergisi Sirkülerinde yapılan açıklamalara göre yapılacaktır.

Buna göre, ödenecek gelir vergisi tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

Kaynak: Gelir İdaresi Başkanlığı (Ücret Geliri Elde Edenler İçin Vergi Rehberi)

Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

İşyeri Kira Geliri (Brüt) 29.000 TL
Konut Kira Geliri 3.700 TL
Mevduat Faizi 40.000 TL
Beyan Edilecek Gelir Tutarı YOK

Yapılacak Hesaplama:
1- Tevkif yoluyla vergilendirilen 40.000 TL mevduat faizi geliri, tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecektir.
2- Konut kira gelirinden 3.800 TL’lik istisna düşülecek olup, kalan tutar beyan edilecektir.
Örnekte, istisna haddinin altında konut kira geliri elde edildiğinden beyan edilmeyecektir.
3- Tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş işyeri kira geliri olan 29.000 TL ise 30.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir.

Örnek 2:
Mükellef (G), 2016 yılında konut kredisi kullanarak 220.000 TL’ye aldığı dairesini aylık 1.600 TL’den konut olarak kiraya vermiş ve 19.200 TL kira geliri elde etmiştir.
Beyana tabi başka geliri olmayan mükellef, gerçek gider yöntemini seçmiş olup, bu konut ile ilgili 2.100 TL asansör ve sigorta gideri yapmıştır.
Konut kredisi için 2016 yılında bankaya ödenen faiz tutarı da 4.400 TL’dir.

Yapılacak Hesaplama:
Mükellef (G), konut olarak kiraya vermiş olduğu daire için 2016 yılında ödediği asansör, sigorta ve faiz gideri ile birlikte iktisap bedelinin % 5’i olan (220.000 x %5 =) 11.000 TL’yi indirim konusu yapabilecektir.
Toplam Gider = 2.100 + 4.400 + 11.000 = 17.500 TL’dir.

Gerçek gider usulünü seçen mükellefler, vergiden istisna edilen kısma isabet eden giderleri hasılatlarından gider olarak indiremeyecekler, sadece vergiye tabi hasılata isabet eden giderleri indirebileceklerdir. Bunun için toplam gider tutarının vergiye tabi hasılata isabet eden kısmının hesaplanması gerekir.

Vergiye tabi hasılata isabet eden gider aşağıdaki formüle göre hesaplanacaktır.

Vergiye Tabi Hasılat = Toplam Hasılat – Konut Kira Geliri İstisnası
Vergiye Tabi Hasılat = 19.200 – 3.800 = 15.400 TL

Mükellefin kira gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

Örnek 3:
Ayşe YILMAZ, 2016 yılında konut olarak kiraya verdiği dairesinden 32.000 TL
İşyeri olarak kiraya verdiği dairesinden ise 60.500 TL brüt kira geliri elde etmiştir.
İşyeri için ödenen kira bedelleri üzerinden 12.100 TL tevkifat yapılmıştır.
Beyana tabi başka geliri bulunmayan mükellef, götürü gider yöntemini seçmiştir.
Konut kira gelirinin istisnayı aşan tutarı ile,
İşyeri kira geliri toplamı olan (28.200 + 60.500 =) 88.700 TL,
2016 yılı için beyan sınırı olan 30.000 TL’yi aştığı için,
tevkifata tabi tutulmuş olan işyeri kira geliri de konut kira geliri ile birlikte beyan edilecektir.

Mükellefin elde ettiği gelir toplamı (ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarları toplamı) 2016 yılı için 110.000 TL’yi aşmadığından 3.800 TL’lik istisnadan yararlanacaktır.
Konut ve işyeri kira gelirinin birlikte elde edilip beyan edilmesi halinde, istisna sadece konut kira gelirine uygulanır. Mükellefin kira gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.

Kaynak: Gelir İdaresi Başkanlığı (Ücret Geliri Elde Edenler İçin Vergi Rehberi)

Yasal Uyarı: Bu yazıdaki bilgiler sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen bilgilerden yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgilerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.