alım satım – Muhasebe News https://www.muhasebenews.com Muhasebe News Sat, 17 Jun 2023 14:47:27 +0000 tr hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.3.3 Serbest bölgelerdeki vergileme ve istisnalar https://www.muhasebenews.com/serbest-bolgelerdeki-vergileme-ve-istisnalar/ https://www.muhasebenews.com/serbest-bolgelerdeki-vergileme-ve-istisnalar/#respond Sat, 17 Jun 2023 14:47:22 +0000 https://www.muhasebenews.com/?p=143281 Serbest bölgede 23.04.2023 tarihli kurduğumuz alım satım yapan bir firmamız var. Bu firma için kurumlar vergisi ve geçici vergi düzenleme zorunluluğu mevcut mudur? KDV ve damga gibi muafiyet var mıdır?

Konu ile ilgili olarak Odamız (İSMMMO) tarafından hazırlanan notlar aşağıdaki linkdedir.

https://archive.ismmmo.org.tr/docs/seminernotlar/18012014/SBrev02.pdf

1. Genel bilgiler

  • SB Nedir?
  • Niye SB Var?
  • SB İşlevi
  • SB Yapılabilecek Faaliyetler
  • SB İstatistikleri
  • SB’nin Kanunlar Karşısındaki Durumu
  • SB’nin Dış Ticaret Rejimleri Karşısındaki Durumu

2. İdari İşlemler

  • Şirket Kuruluşu
  • Faaliyet Ruhsatı
  • Ödemeler
  • SB İşlem Formu
  • Özel Hesap/Fon
  • 5000usd altı işlemler
  • Envanter defteri/föyü
  • Hurda ve Atık İşlemleri
  • SB Çalışma Mevzuatı
  • SB Giriş/İzin Belgesi
  • Uygulanmayacak Kanunlar

3. Vergi İstisnaları

  • Vergi Usul Hükümleri
  • SB Mükellefler
  • Vergi İstisnaları
  • Gelir ve Kurumlar Vergisi
  • Gelir Vergisi (Ücret) KDV
  • Damga Vergisi Harçlar
  • Gümrük Vergisi
  • ÖTV
  • KKDF
  • Transfer Fiyatlaması

SERBEST BÖLGELER

GENEL BİLGİLER

Serbest Bölge nedir?

  • Ülkenin siyasi sınırları içinde olmakla beraber gümrük bölgesi dışında sayılan,
  • Ülkede geçerli ticari, mal ve iktisadi alanlara ilişkin hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmadığı veya kısmen uygulandığı,
  • Sınai ve ticari faaliyetler için daha geniş teşviklerin tanındığı ve fiziki olarak ülkenin diğer kısımlarından ayrılan yerler

Amaç-Niye Serbest Bölgeler Var?

  • İhracata yönelik yatırım ve üretimi teşviketmek
  • Doğrudan yabancı yatırımları ve teknoloji girişini hızlandırmak
  • İşletmeleri ihracata yönlendirmek
  • Uluslararası ticareti geliştirmek

Serbest Bölgelerin İşlevi

  • Ülkeye yabancı sermaye ve teknolojilerin getirilmesine imkan sağlayacak uygun zemin yaratılması,
    • Sanayicinin ihtiyaç duyduğu bazı hammadde ve ara malların kolaylıkla, istenilen miktarda ve zaman kaybı olmadan temin
    edilebilmesi, • Sağlanan teşvik ve avantajlarla düşük maliyetli mal üretimi ve ihracı,
    • Türkiye dışından gelen malların transit olarak diğer ülkelere satımı,
    • Yeni istihdam olanaklarının yaratılması,
    • Türk ihraç ürünlerinin ihracatını kolaylaştırmak ve
    hızlandırmak bakımından bir basamak olması

Serbest Bölgelerde Yapılabilecek Faaliyetler

  • Yüksek Planlama Kurul Kararı (Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulu)
    – Üretim,
    – Alım-Satım,
    – Depo İşletmeciliği,
    – İşyeri Kiralama,
    – montaj-demontaj,
    – bakım-onarım,
    – bankacılık,
    – sigortacılık,
    – kıyı bankacılığı,
    – finansal kiralama,
    – Diğerler konular

Türkiye’de Serbest Bölgeler (2012)

Serbest Bölgelerin Kanunlar Karşısındaki Durumu

3218-15.06.1985

Serbest Bölgeler gümrük hattının dışında sayılır, Bu bölgelerde vergi, resim, harç gümrük ve kambiyo mükelleflerine dair mevzuat hükümleri uygulanmaz

5084-29.01.2004

Serbest Bölgeler gümrük bölgesi dışında sayılır, Bu bölgelerde gümrük ve kambiyo mükellefiyetine dair mevzuat hükümleri
uygulanmaz.

(VUK kapsamına alındı Vergi İstisnaları daraltıldı)

5810-12.11.2008

Serbest Bölgeler, Türkiye Gümrük Bölgesinin parçaları olmakla beraber; serbest dolaşımda olmayan eşyanın herhangi bir gümrük rejimine tabi tutulmaksızın ve serbest dolaşıma sokulmaksızın, gümrük mevzuatında öngörülen haller dışında kullanılmamak ya da tüketilmemek kaydıyla konulduğu, ithalat vergileri ile ticaret politikası önlemlerinin ve kambiyo mevzuatının uygulanması bakımından Türkiye Gümrük Bölgesi dışında olduğu kabul edilen ve serbest dolaşımdaki eşyanın bir Serbest Bölgeye konulması nedeniyle normal olarak eşyanın ihracına bağlı olanaklardan yararlandığı yerlerdir.

Bu bölgelerde gümrük ve kambiyo mükellefiyetine dair mevzuat hükümleri uygulanmaz.

(Vergi İstisnaları Daraltıldı)

Serbest Bölgelerin Kanunlar Karşısındaki Durumu

  • Coğrafi Konum:
    – Türkiye’nin siyasi sınırları içerisinde
    • Gümrük Rejimleri:
    – Avrupa Birliğine tam üyeliğin gerçekleştiği tarihe kadar, Türkiye gümrük bölgesinin parçaları olmakla beraber, Türkiye
    Gümrük Bölgesi dışında sayılacak
    – ithalat vergileri ile ticaret politikası önlemleri ve kambiyo mevzuatı açısından Türkiye Gümrük Bölgesi dışında
    • Menşei Hükümleri:
    – Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde (telafi edici vergiler ödenir)
    • Mali Hükümler:
    – Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde (yurt içinde)

Serbest Bölgelerin Dış Ticaret Rejimleri Karşısındaki Durumu

  • Türkiye’den Bölgeye sevk edilen mallar, dış ticaret rejimine tabi tutulur ve bu rejime göre ihraç edilmiş sayılır.
    • Bölge ile diğer ülkeler ve Serbest Bölgeler arasında dış ticaret rejimi uygulanmaz.
    • Bölgeden yurtdışına mal gönderilmesi ve hizmet verilmesi serbesttir.

SERBEST BÖLGELER

İDARİ İŞLEMLER

Serbest Bölgelerde Şirket Kuruluşu

  • Serbest Bölgede Faaliyet gösteren şirketlerin yapılanması:
    – Merkezi Serbest Bölge sınırları içinde yer alanlar
    – Şubesi Serbest Bölge sınırları içinde yer alanlar
    (şubeye sermaye tahsis edilmesi zorunludur)(1998/4)
    • Türkiye’de yerleşik olmayan firmalar Serbest bölgede şube açamazlar (1998/4 genelge)
    • Şube veya Merkez sermayelerinin nakdi kısmının banka yoluyla döviz olarak transfer edilmesi ve Banka dekontunun bölge müdürlüğüne ibraz edilmesi zorunludur.
    • Ayni sermaye transferi SB Genel Müdürlük iznine tabiidir.
    • Bölgede banka mevcut değilse en yakın serbest bölgede bulunan bankada hesap açılmalıdır. Türkiye’deki bir şubede hesap açılması uygun değildir.

Serbest Bölgelerde Şirket Kuruluşu

  • Serbest Bölge Adresli Şirket Ana Sözleşmesi Düzenlenmesine İlişkin Hususlar: (1998/4)

1. Şirket unvanının serbest bölge faaliyetine uygun olarak belirlenerek, ‘‘Amaç ve Konu’’ başlıklı maddenin bu kapsamda düzenlenmesi gerekmektedir.
a) Şirket Ana Sözleşmesinin ‘‘Unvan’’, ‘‘Amaç ve Konu’’ ve ilgili başlıkları altında yer alacak hükümlerde ‘‘ithalat’’ ve ‘‘ihracat’’ sözcükleri yerine ‘‘alım-satım’’ifadesinin kullanılması gerekmektedir.
b) Amaç ve Konu başlığı altında şirketin iştigal konuları sıralanırken bir yandan müracaat edilen serbest bölgenin özelliklerinin gözü önünde tutulması, diğer yandan bölgeye sokulması yasak olan mallara yer verilmemesi gerekmektedir. Müracaat formunun alım satım ve üretim bölümleri ile Amaç ve Konu uyumlu olmalıdır.

2. ‘‘Şirketin merkezi’’ başlıklı maddenin, ‘‘Şirketin merkezi…………..’dedir. Adresi………. Serbest Bölgesi …………………..’dir.
Adres değişikliğinde yeni adres ticaret siciline tescil ve Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan ettirilir ve ayrıca Dış Ticaret Müsteşarlığı’na (Ekonomi Bakanlığı-Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü) bildirilir. Tescil ve ilan edilmiş adresinden ayrılmış olmasına rağmen, yeni adresini süresi içerisinde tescil ettirmemiş şirket için bu durum fesih sebebi sayılır.

Şirket Türkiye’nin başka bir yerinde aynı ticari unvanla (serbest bölge hariç) ticari faaliyette bulunamaz ve şube açamaz. Ancak Dış Ticaret Müsteşarlığı’ndan (Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü) izin almak kaydıyla yurt dışında veya başka bir serbest bölgede şube açabilir.’’ Şeklinde düzenlenmesi gerekmektedir.

3. Şirketin süresi, en az faaliyet ruhsatı süresi kadar olacak şekilde düzenlenecektir.

Şirket ana sözleşme taslağına ‘‘Ana Sözleşme Değişiklikleri:

Şirket bu ana sözleşme üzerinde unvan, amaç ve konu, merkez, süre başlıkları altında yapmak istediği her türlü
değişiklik için şirket yetkili organlarınca karar alınmasını müteakip, bu kararları ticaret sicilince tescil ettirmeden önce
Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın (Ekonomi Bakanlığı-Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü) onayını alır.’’ Maddesinin
eklenmesi gerekmektedir.

• Şube olarak Serbest Bölge faaliyetlerinin yürütülmesine ilişkin hususlar: (1998/4)
• Şube oluşturulmasına ilişkin şirket yetkili organının aldığı karar ve bu kararın yayımlandığı Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi ile diğer belgelerle birlikte müracaat edeceklerdir.

……………KARARI
Şirket Merkezinde Toplanan…………. Kurulumuz,
1. (Faaliyette Bulunulan Serbest Bölge’nin adı yazılacak) Serbest Bölgesi;…………….. adresinde bir şube açılmasına ve şubenin ‘‘…..(Ana Şirketin Ticaret Unvanı Yazılacak), ………..(Faaliyette Bulunulan Serbest Bölge’nin adı yazılacak) Serbest Bölge Şubesi’’ unvanı ile faaliyet göstermesine,

2. Söz konusu şubeye……. ABD Doları karşılığı……. TL sermaye tahsis edilmesine.

3. …… yıl süre ile ……(Faaliyette Bulunulan Serbest Bölge’nin adı yazılacak) Serbest Bölge Şubemizi ……..(Şube yetkilisi veya yetkililerinin adı yazılacak)’nın temsil ve ilzam etmesine, oy birliği ile karar verilmiştir.

Serbest Bölgede Faaliyetlerin Son bulması

• Hisse Devri
– Merkez adresi serbest bölgede bulunan şirketler, hisse devri yapmaları halinde, devir işlemini Türk Ticaret Kanunu
hükümlerine uygun olarak gerçekleştirdikten sonra, şirketin yeni ortaklık yapısını gösteren belgeleri de ibraz etmek suretiyle,
Bölge Müdürlüğüne bilgi verirler

• Tasfiye Hali
– Gerçek ve tüzel kişiler, Bölgeye döviz olarak getirdikleri sermayelerini ve bunlardan elde ettikleri her türlü kazanç ve
iratlarını satış ve tasfiye bedellerini, istediklerinde Türkiye’nin diğer kesimlerine ve yurtdışına transfer etmekte serbesttirler.
Ancak Bölge Müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdürler. Sermaye ayni ise Müsteşarlık iznine tabidir

Faaliyet Ruhsatı

Faaliyet Ruhsatı: Serbest Bölgede faaliyette bulunma Ruhsatı

• Yerli veya yabancı gerçek veya tüzel kişiler Dış Ticaret Müsteşarlığından (Ekonomi Bakanlığı) ruhsat almak kaydıyla serbest bölgelerde faaliyette bulunabilirler

Faaliyet Ruhsatı Başvuru Süreci:
1. Faaliyet Ruhsatı Müracaat Formu Doldurulur.

2. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının Dolar ($) hesabına müracaat ücreti ( 5.000 ABD Doları ) yatırılır.

3. Faaliyet Ruhsatı Müracaat Formu, Ana Sözleşme Taslağı müracaat ücretinin yatırıldığını gösteren dekontun aslı ile birlikte Genel Müdürlüğe veya ilgili Bölge Müdürlüğüne bir dilekçe ile başvurulur.

4. Genel Müdürlük tarafından müracaat değerlendirilir.
– Olumlu ise devam edilir.
– Olumsuz ise ücret iade edilir.

5. Ana sözleşme onaylatılır ve Şirket kurulur veya şube kararı tescil edilir.

6. 30 gün içinde kira sözleşmesi akdedilir.

7. Kira sözleşmesi ile birlikte Genel Müdürlüğe müracaat edilir.

8. Faaliyet Ruhsatı düzenlenir.

• Kendilerine ‘‘Faaliyet Ruhsatı’’ verilen gerçek ve tüzel kişiler, faaliyete başlamadan önce, Bölge Müdürlüğü Tescil Bürosunda ‘‘Sicil Defteri’ne kaydedilirler. İlgili, meslek veya ticari faaliyetinde herhangi bir değişiklik olduğunda, bu durumu bölge
müdürlüğüne bildirmek ve bu tür değişiklikleri sicil kaydına işletmek zorundadır.

Ayrıca İşletici Firma, Gümrük Müdürlüğü ve Gümrük Muhafaza Müdürlüğü’ne bilgi verilir.

• Faaliyet Ruhsatı başvurusunda yer almayan malların alım-satımını ve üretimini yapmak için izin alınmalıdır (1998/4 genelge)

• Faaliyet ruhsatı almak için Genel Müdürlüğe yapılan müracaatlarda Genel Müdürlüğün uygun görüş yazısından sonra 30 gün içerisinde faaliyet ruhsatı almaktan vazgeçilmesi veya kiralık yer bulunamaması halinde, 500 (beş yüz) ABD Dolarının yatırılması halinde daha önce yatırılan 5.000(beşbin) ABD Dolarının tamamı iade edilir

• Faaliyet Ruhsatının zayi, tahrip ve sair nedenlerle yeniden düzenlenmesinin talep edilmesi halinde, faaliyet ruhsatı ücretinin %10’u (500 ABD Doları) tutarındaki meblağın yatırılması gerekir.

• Faaliyetin Geçici Olarak Durdurulması
a) Aşağıda belirtilen hallerde, Serbest Bölge işlem formları üç ay süreyle işleme konulmaz.
1. Bilgi ve belgelerin zamanında verilmemesi veya yanlış bilgi verilmesi,
2. Ekipmanlara ve diğer kullanıcılara zarar verildiğinin tespit edilmesi
3. Kira ve/veya satış sözleşmesi hükümlerine uymadığının tespit edilmesi,
4. Yazılı talimatlara uyulmadığının veya bölge düzenini bozucu davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi,
5. Faaliyet Ruhsatı müracaat formunda beyan ve taahhüt edilen hususlarda meydana gelen değişikliklerin bildirilmemesi

• Faaliyet Ruhsatının İptali

b) Aşağıda belirtilen hallerde Faaliyet ruhsatı iptal edilir.
1. Yukarıda belirtilen işlemlere devam edildiğinin Bölge Müdürlüğünce tutanakla tespit edilmesi,
2. Faaliyet ruhsatı müracaat formunda beyan taahhüt edilen hususlara uyulmaması veya beyan edilen hususların gerçek dışı olduğunun tespit edilmesi
3. Kanun yönetmelik, tebliğ ve genelge hükümlerine uyulmadığının tespit edilmesi

c) Aşağıda belirtilen hallerde faaliyet ruhsatı hiçbir uyarıya gerek kalmaksızın iptal edilir
1. Bölge dışındaki faaliyetler nedeniyle elde edilen kazanç ve iratların, bölgede elde edilmiş kazanç ve iratlar gibi gösterilerek muhasebe kayıtlarının birleştirilmesi ve vergi kaçırıldığının belirlenmesi

2. Mevzuata aykırı olarak bölgeye mal getirildiğinin veya bölgeden mal çıkarıldığının tespit edilmesi, envanter kayıtları ile mevcut stoklar arasında eksiklik veya fazlalık bulunduğunun tespit edilmesi

Serbest Bölgelerde Ödeme İşlemleri

• Serbest Bölgelerdeki faaliyetlerle ilgili her türlü ödemeler dövizle yapılır (3218/9.md)
• Bölgede yatırım aşamasında,
– mal ve hizmet bedelleri
– işçi ücretleri
– kiralar
Türk lirası üzerinden ödenebilir. (85/9891 nolu karar)
• Bölge Müdürlüğü ile bu bölgelerdeki diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlara ödemeler Türk lirası ile yapılır (85/9891 nolu karar)

Serbest Bölge İşlem Formu

• Kullanıcılar, Yönetmelik hükümleri kapsamında Serbest Bölge İşlem Formu ile gerçekleştirilen tüm işlemlerini bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla yaparlar (SBBUP)(2013/2 genelge)

Serbest Bölgelerde Özel Hesap/Ücret/Fon

• İmalatçı Kullanıcılar ile 06/02/2004 öncesi faaliyet ruhsatı alan kullanıcılar tarafından gerçekleştirilecek mal hareketleri
– Yurtdışından bölgeye getirilen malların CIF değeri üzerinden binde 1,
– Bölgeden Türkiye’ye çıkarılan malların FOB değerleri üzerinden binde 9 oranında özel hesap ücreti alınır.
– Bölge içi mal satışlarından,imha/tasfiye ve tahlil /numune amacıyla bedelsiz olarak getirilen veya götürülen mallardan ,özel hesap ücreti alınmaz.
– Kapalı alan inşaatının tamamlanması, ek yatırım yapılması, yatırım ve tesis safhasında kullanılmak üzere veya tevsi ve kapasite artırmak amacıyla yurtdışından veya bölge içinden satın alınan mallardan özel hesap ücreti alınmaz.

• 06/02/2004 tarihinden sonra faaliyet ruhsatı alan imalatçı kullanıcıların dışındaki kullanıcılar tarafından gerçekleştirilecek mal hareketleri
– Bu kullanıcılar tarafından ,yurtdışından bölgeye getirilen ve bölgeden Türkiye’ye çıkarılan mallardan özel hesap ücreti alınmaz.
– Yurtdışından getirilerek bölge içinde satılan malların CIF değeri üzerinden binde 1 oranında özel hesap ücreti alınır.

• Hem üretim hem de 06/02/2004 tarihinden sonra Alım-satım ruhsatı alan kullanıcılar tarafından gerçekleştirilecek mal hareketlerinde aşağıdaki esaslar uygulanır
– Ürettiği ürünlerini kendi bünyesinde bulunan alım-satım ruhsatı kapsamına devretmesi ve yurt içine satması halinde FOB değerler üzerinden binde 9 oranında özel hesap ücreti alınır.

– Alım-satım ruhsatı kapsamından ücret ödemeden yurt dışından getirdiği malı,kendi bünyesinde bulunan üretim ruhsatı kapsamında devretmesi halinde , bu malların CIF değeri üzerinden binde 1 oranında özel hesap ücreti alınır

• Fason imalatı ile bakım-onarım faaliyetleri ve ileri derecede işçilik işlemleri

– Kullanıcılar kendisine ait olan mallar için bölge dışında fason imalat yaptırması halinde bu işlemlerden katma değer üzerinden binde 1 oranından özel hesap ücreti alınır.

– Kullanıcının kendisine ait olmayan ,fason,imalat,bakım –onarım faaliyetleri amacıyla bölgeye geçici olarak getirdiği malların bölgeye giriş ve çıkışında özel hesap ücreti alınmaz.Yaratılan katma değer üzerinden binde 1 oranında özel hesap ücreti alınır.

– Kullanıcı firmalar arasında gerçekleşen ticaret kapsamında,fason imalat ,bakım onarım faaliyetleri neticesinde bölgede yaratılan katma değer üzerinden binde 1 oranında özel hesap ücreti alınır

5000usd altı işlemler

• Bir parti olarak toplam fatura bedeli 5.000 ABD Doları veya karşılığı Türk Lirasını geçmemek üzere Bölge Müdürlüğü veya
Bölge Müdürlüğü onayı ile İşletici, B.K.İ. ya da Kullanıcı tarafından Bölgeye getirilen Türkiye çıkışlı mallar, isteğe bağlı
olarak ihracat işlemine tabi tutulmayabilir (yönetmelik 30.md)

• Serbest bölgeye yürürlükteki ihracat ve gümrük mevzuatlarına uygun olarak doğrudan bir üretimin girdisi olmaksızın serbest
bölgelerde tüketilmek veya kullanılmak üzere yapılan yiyecek, içecek temizlik maddeleri gibi eşyaların temsili, serbest
bölgedeki alıcılara yapıldığının ve serbest bölgeye vasıl olduğunun gümrük beyannamesi yerine serbest bölge işlem
formu ile tevsik edilmesi halinde de istisnası kapsamında değerlendirilecektir.

Envanter Defteri/Föy-Volan

• Serbest bölgelerde gümrük idarelerince kabul edilen forma uygun olarak envanter defteri tutulur. (2000/1
genelge)

• Eşya söz konusu kişiye ait yere konulmasından sonra kırksekiz saat içinde envanter kayıtlarına geçirilir (Gümrük Kanunu 159.md).

• Söz konusu envanter kayıtları, gümrük idarelerine eşyayı teşhis ve eşya hareketlerini izleme olanağı verecek şekilde tutulmak zorundadır.

Envanter Defteri/Föy-Volan

Envanter Defteri/Föy-Volan

• Envanter defteri (Gümrük) Noter ve/veya Gümrük Müdürlüğüne onaylatılır.

“Gümrük Envanter Defter kayıtlarına ait yılsonu onayları” en geç takip eden yılın ocak ayı sonuna
kadar Gümrük müdürlüğüne yaptırılır.

Her sene ocak ayında “yıllık stok bildirim formu” ve “üretim takip formu”
– Serbest Bölge Müdürlüğüne verilir
– Gümrük Müdürlüğüne bilgi verilir.
• Stok kontrolü ve üretim takibi yapılır.

Hurda ve Atık İşlemleri

• Bölge Müdürlüğü başkanlığında Komisyon kurulur,
– Gümrük Müdürlüğü
– Gümrük Muhafaza Müdürlüğü,
– Çevre Bakanlığı
– İşletici firma
– gerektiğinde Bölge Müdürlüğünce tayin edilecek ve mallar üzerinde ihtisası olan bir eksper

– Kullanıcı Firma
• Karar sonrası mallar TASİŞ (Tasfiye Hizmetleri Genel Müd.)’e devredilir
• Envanter Kayıtlarından silinir.

Serbest Bölge Çalışma Mevzuatı

• Bölgedeki iş yerlerinde çalışanlar, Türkiye Cumhuriyeti “çalışma mevzuatı” ve “Sosyal güvenlik
mevzuatı” hükümlerine tabi tutulurlar (yönetmelik 17 ve 21.md)

• süresi “bir aydan” fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı bir şekilde yapılması zorunludur (1993/13 genelge)

• Bölgede çalışanlar ile işverenler arasında yapılan ‘‘İş Akdi’’ üç nüsha olarak düzenlenir ve bir nüshası Bölge Müdürlüğüne verilir (yönetmelik 17.md)

• Türkiye sınırları içindeki işyerleri için öngörülen asgari ücret, fazla çalışma, diğer usul ve esaslar serbest bölgede mevcut işyerleri için de uygulanır.(1993/13 genelge)

• Asıl İşveren-Alt işveren ilişkisi kurulabilir (yönetmelik 17.md, 2010 yılı değişikliği)

• “Çalışma esasları” bölge müdürlüğüne tasdik ettirilip iş yerine asılmalıdır. (1993/13 genelge)

• Ücretlerin döviz cinsinden ödenmesi zorunludur. (3218/9.md) (85/9891 nolu karar)

• Sosyal güvenlik primleri döviz veya türk lirası olarak ödenebilir (3218/21.md)

• Çalışanların ücretleri Türkiye’de mevcut Banka hesaplarına havale edilmesi muvazaa iddiaları ortadan kaldırır (ücretlerin genel koşullara uygun olması gerekmektedir)

• İkamet İzni/Gece Çalışma İzni (Yönetmelik 19.md)
– Bölgede ikamet yasaktır
– Yaptıkları işlerin mahiyeti gereği Bölgede ikamet zorunda bulunanlar ile Bölgede işgününü takip eden gece de
çalışmak zorunda bulunanların ikamet/gece çalışma izinleri verilir.

– Bölgede günde 24 saat ve haftada yedi gün çalışma yapılabilir

– Bölge Müdürlüğü’nde yapılacak işler ile yük alıp vermek ve her türlü Gümrük işlemlerinin normal çalışma saati içinde
yapılması esastır.

Serbest Bölgeye Giriş-Özel İzin Belgesi

• ‘‘Faaliyet Ruhsatı’’ sahibi gerçek kişiler/tüzel kişiler
– temsilci,
– Görevli,
– İşçi/çalışan,
– Bölgede her türlü iş veya işlemlerini yürüten kişiler,* Bölge Müdürlüğünden verilen ‘‘Özel İzin Belgesi” ile bölgeye girilebilir (1994/3 genelge)

*sigortacılık, nakliye acenteliği, gümrük komisyonculuğu, yeminli mali müşavirlik, serbest muhasebeci mali müşavirlik ve eksperlik

Uygulanmayacak Kanunlar

• Serbest bölgelerde
– 4817 sayılı yabancıların çalışma izinleri hakkında kanun,
– 4875 sayılı doğrudan yabancı yatırımlar kanunu,
– 5393 sayılı belediye kanunun ölüm ve yangın halleri, kanalizasyonların inşa ve tamiri ile içme, kullanma, endüstri
suyunu sağlamaya ve gaz, su, elektrik sarfiyatını denetlemeye yönelik maddeleri dışında kalan hükümleri,
– 5682 sayılı pasaport kanunu,
– 5683 sayılı yabancıların Türkiye’de ikamet ve seyahatleri hakkında kanun ile diğer kanunların SBK’na aykırı hükümleri uygulanmaz.

SERBEST BÖLGELER

VERGİ İSTİSNALARI

Serbest Bölgeler Mali Mevzut

• 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu
• 4458 sayılı Gümrük Kanunu
• SB Uygulama Yönetmeliği
• Gümrük Yönetmeliği
• 1 no.lu KVK genel tebliği
• 348 no.lu VUK genel tebliği
• SBK Genel Tebliğleri
• SB Genelgeleri

Vergi Usul Hükümleri

• Serbest bölgede faaliyet gösteren kullanıcılar (Yönetmelik 23.md)
– genel esaslar çerçevesinde gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis ettirmek,
– Vergi Usul Kanunun defter tutma ile belge ve kayıt düzenine ilişkin hükümlerine uymak

Zorundadırlar.

• İstisna kapsamında bulunan ve bulunmayan “hâsılat, maliyet ve gider” unsurlarının ayrı ayrı izlenmesi ve kayıtların da bu ayrımı sağlayacak şekilde tutulması gerekmektedir.

• Merkez ve şube defterlerinin ayrı ayrı tutulması birçok sorunu ortadan kaldıracaktır

• Serbest bölgede faaliyet gösteren kullanıcılar (VUK 348 Tebliği) – defter kayıtlarını Türk para birimi dışında (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca, kuru günlük olarak belirlenen) her hangi bir yabancı para birimiyle tutabilirler.

– Türk para birimiyle yapılan işlemlerini, işlemin gerçekleştiği günün TCMB döviz alış kuruyla ilgili para birimine çevirirler.

– vergi matrahlarını kayıt yapılan para birimine göre tespit edecekler, ancak beyannamelerini (verilmesi gereken ayın ilk gününün kuruyla) Türk parasına çevirerek vereceklerdir.

– Defter kayıtlarına esas alınan yabancı para biriminden ilk kayıt yapılan hesap dönemi dahil beşinci hesap döneminin sonuna kadar dönülemeyecektir. Verginin ödenmesi, mahsubu ve iadesi işlemlerinde de Türk para birimi esas alınacaktır.

Serbest Bölgelerdeki Mükellefler

• SBK’undaki değişikliklerle (5084, 5281, 5810 ve 5911)

1 Ocak 2009 itibariyle;
– 06.02.2004 tarihinden önce ruhsat alan Üretici (İmalatçı) olarak faaliyet gösteren mükellefler
– 06.02.2004 tarihinden önce ruhsat alan Üretici olarak faaliyet göstermeyen mükellefler
– 06.02.2004 tarihinden sonra ruhsat alan Üretici (İmalatçı) olarak faaliyet gösteren mükellefler
– 06.02.2004 tarihinden sonra ruhsat alan Üretici olarak

faaliyet göstermeyen mükellefler.

Serbest Bölgelerde Vergi İstisnaları

Yıllık Kurumlar ve Gelir Vergisi

• Serbest bölgelerde yürütülen faaliyetlerden (Bölge içindeki faaliyetler) elde edilen kazançlar kurumlar ve yıllık gelir vergisinden istisna (yazılım faaliyetleri üretim sayılıyor)

*bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançlar

• Kazanç istisnası: serbest bölgelerdeki faaliyetlerden elde edilen hasılattan bu faaliyetlere ilişkin olarak yapılan giderlerin düşülmesi sonucu bulunacak kazanç
• Faaliyet geliri/hasılatı bölge içerisinde elde edilmeli
• Müşterek genel giderler-oransal
• Müşterek amortismanlar-gün sayısı
• Mevduat, repo, kur farkı, vade farkı ve faaliyet dışı gelirler kapsam dışında tutulacak
– Hasılatı, faaliyetlerle ilişkili ödemelerde kullanılıncaya kadar geçen süredeki mevduat ve repo gelirleri istisnaya dahil edilecek
– Serbest bölgelerde yürütülen faaliyetlerden doğan alacaklara ilişkin kur farkı ve vade farkı gelirleri istisna kapsamında değerlendirilecektir
• Hibeler (Tübitak ve Benzeri Kurumlardan alınan) kazanca ilave edilip istisna tutulacak
• Zarar diğer faaliyetlerden indirilemez, gelecek yıllara devredilemez
• Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi Stopajı (KVK 15 ve 30.md ile GVK 94.md) (Mukimlik Belgesi önemli) Yapılacak
• Kurumlar için Kar dağıtım stopajı Yapılacak (dar mükelleflere gönderilenler için Mukimlik Belgesi önemli)

Gelir Vergisi (Ücret)

• Serbest Bölgelerde üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az %85’ini yurtdışına ihraç eden firmaların istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretlerde istisna
• üretim faaliyetinde bulunan mükelleflerin üretime ilişkin istihdam ettikleri tüm personele ödedikleri ücretler (sadece üretim konusundaki faaliyetlerde çalışanlara ait ücretler; satış, pazarlama, muhasebe, lojistik vb. Hariç,)
• Üretim ile üretim dışı faaliyetler ayrıştırılarak istisna uygulanmalı ve faaliyet ruhsatının konusuna bakılmalı
• Muhtasar beyannamede:
– Tarh-tahakkuk-tecil (dilekçe ile ayrıca başvuru)
– İstihdam verisi bildirimi
• Yazılım faaliyeti üretim sayılmaktadır
• Kullanıcının faaliyetine ilişkin (üretim ve satış tutarları) YMM tasdik raporu zorunludur.

Gelir Vergisi

• Yıllık Gelir Vergisi: Şahıs firmaları, Kolektif ve Komandit şirketlerin ortaklarının vergisel avantajları bulunmaktadır.
• Bölgede kolektif şirket olarak faaliyette bulunulması halinde ortaklar şahsi ticari faaliyette bulumaları nedeniyle, elde
edecekleri Kolektif Şirket kazanç paylarları “şahsi ticari kazanç” olarak değerlendirilecek ve kazanç paylarından stopaj
hesaplanmayacaktır.
• Bu kazanç payları, ruhsat süresinin sonuna kadar gelir vergisinden istisna edilmeye devam edecektir.

Katma Değer Vergisi

Mal Teslimi

Hizmet İfası

*fason hizmetler hariç

Katma Değer Vergisi

• Özellikli durumlar
– Dar Mükelleflerden alınan Gayrimaddi hak bedellerinde stopaj ve sorumlu sıfatı ile KDV uygulaması gündeme gelecektir (22.07.2013 tarihli özelge)
– Serbest bölgelere verilen hizmetler: mali müşavirlik, hukuk müşavirliği, gümrük müşavirliği,
KDV uygulanır.

Damga Vergisi

• 31.12.2008’e kadar her türlü vergi, resim ve harç istisnası vardı
• 01.01.2009’dan sonra DV istisnasının süresi uzatılmış, kapsamı daraltılmış ve istisnadan yararlanabilecek mükellef sayısı genişletilmiştir
• Serbest Bölgelerde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilgili olarak yapılan işlemler ve düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisnadır (Avrupa Birliğine üyelik)

• Bu istisnanın uygulanabilmesi için
– üretim faaliyetinde bulunma zorunluluğu
– 06 Şubat 2004 tarihi itibariyle faaliyet ruhsatı almış olma zorunluluğu Bulunmamaktadır
• İstisnasının uygulanabilmesi için, Serbest Bölgede faaliyet gösteren vergi mükellefi olunması gereklidir
• faaliyetin Serbest Bölge sınırları içinde yapılan kısmı damga vergisinden istisnadır.

• “ I.Akitler” üzerinden hesaplanması gereken Damga Vergisi,
• “IV.Makbuzlar ve diğer kağıtlar” başlıklı

– 1.Makbuzlar maddesinin “b.maaş, ücret, gündelik…” hükmüne göre hesaplanması gereken Damga Vergisi,
– 2.Beyannameler maddesindeki vergi ve gümrük beyannameleri üzerideki Damga Vergisi
istisnalarından faydalanılması gerekmektedir.

Harçlar

• 31.12.2008’e kadar her türlü vergi, resim ve harç istisnası vardı
• 01.01.2009’dan sonra Harçlar istisnasının süresi uzatılmış, kapsamı daraltılmış ve istisnadan yararlanabilecek mükellef sayısı genişletilmiştir
• Serbest Bölgelerde gerçekleştirilen faaliyetlerle ilgili olarak yapılan işlemler ve düzenlenen kağıtlar harçlardan istisnadır (Avrupa Birliğine üyelik)
• Bu istisnanın uygulanabilmesi için
– üretim faaliyetinde bulunma zorunluluğu
– 06 Şubat 2004 tarihi itibariyle faaliyet ruhsatı almış olma zorunluluğu
Bulunmamaktadır
• İstisnasının uygulanabilmesi için, Serbest Bölgede faaliyet gösteren vergi mükellefi olunması gereklidir.

• 492 Sayılı Harçlar Kanunu
– 2. Bölümündeki “Noter Harçları”nın
– 4. Bölümündeki “Tapu ve Kadastro Harçları”nın
– 8.bölümdeki “İmtiyazname, Ruhsatname ve Diploma Harçları”nın Bir kısmından faydalanılması mümkündür.

Gümrük Vergisi

• 3218 Sayılı SB (5810) ve 4458 (5911) Sayılı Gümrük Kanununda yapılan değişiklikler sonucu
– Avrupa Birliğine tam üyeliğin gerçekleştiği tarihe kadar
• Türkiye gümrük bölgesinin parçaları olmakla beraber gümrük rejimleri açısından Türkiye Gümrük Bölgesi dışında
• ithalat vergileri ile ticaret politikası önlemlerinin ve kambiyo mevzuatının uygulanması bakımından Serbest Bölgeler Türkiye Gümrük Bölgesi dışında
• Türkiye’nin siyasî sınırları içerisinde yer alan bölgeler olduğu için menşe hükümlerinin uygulanması bakımından ise Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde

*Avrupa Birliği’nden ithal edilen sanayi ürünleri hariç

• Serbest Bölgede yer alan firmalar yurt dışından aldıkları “nihai mal, yatırım malı, ara mal ve ham madde” için gümrük vergisi ödememekte ve vergiye bağlı mükellefiyetlerden de muaf olmaktadırlar.
• Ancak, bu malların herhangi bir gümrük rejimine tabi tutulması, serbest dolaşıma sokulması, gümrük mevzuatında belirtilen haller dışında tüketilmesi ya da kullanılması durumunda gümrük yükümlülüğü doğmaktadır.

Gümrük Vergisi-Transit Ticaret

• Serbest bölgelerde transit ticaret;
– malların bölgeye fiili giriş-çıkışı yapılmaksızın, alış ve satış bedelleri arasında lehte fark esas olmak kaydıyla, SB kullanıcıları tarafından, bir ülkeden başka bir ülkeye (Türkiye ve serbest bölgeler hariç) satışını ifade eder.
– Serbest bölgelerde transit ticaret işlemi, Transit Ticaret Formu düzenlenerek, bankalar vasıtasıyla yapılır
– Transit Ticaret Formu ve Bölge Müdürlüğünce onaylı Serbest Bölge İşlem Formu ile (varsa serbest bölgedeki) bir bankaya müracaat edilir ve transit ticaret işlemi yapılır.
– Malın CIF alış fiyatı üzerinden özel hesaba binde 1 oranında fon ödenir.
– Transit ticarette Serbest Bölge İşlem Formu’nun gümrük idaresine ibrazı gerekmemektedir.

Özel Tüketim Vergisi

• Türkiye’den serbest bölgelere yapılan ihracat işlemleri Ö.T.V. ile ilgili olarak hiçbir istisnaya tabi
olmayıp, Türkiye’den serbest bölgelere gönderilen mallar Ö.T.V.’ne tabi olacaktır.
• Serbest bölgelerden Türkiye’ye yapılan ithalat işlemleri de Ö.T.V. ile ilgili olarak hiçbir istisnaya tabi
olmayıp, serbest bölgelerden Türkiye’ye getirilen mallar da Ö.T.V.’ne tabi olacaktır.
• Serbest bölgeler içerisinde gerçekleştirilen mal teslimleri Ö.T.V.’ne tabi değildir.

KKDF

• 12.05.1988 tarih 88/12944 sayılı Karar ile Merkez Bankası nezdinde oluşturulmuştur
kabul kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili olan ithalatlardan yapılacak kesintiler (peşin ödenmeyen ithalat)
• İthalatta, mal bedeline dahil ediliyor ve KDV matrahını ve ödemesini arttırıyor

• Serbest Bölgelerde uygulanmayan hükümler
– İthalat vergileri
– Ticaret politikası önlemleri
– Kambiyo mevzuatı
• KKDF’den istisna var….ama KKDF tahsil ediliyor….
• 18.03.2011 tarih 2011/16 sayılı Genelge
– Türkiye’ye ithalat:
• Ortaklık/Merkez-şube ilişkisi varsa: SB’ye ihracatın ve Türkiye’ye ithalatın peşin ödendiği tevsik edilmeli
• Ortaklık/Merkez-şube ilişkisi yoksa: peşin ithalatsa, ihracatın peşin olduğunun tevsik edilmesine gerek yok
• Üretim yapan mükellef: sanayi sicil belgesi varsa ve peşin ithalatsa, ihracatın peşin olduğunun tevsik edilmesine gerek yok

Transfer Fiyatlaması

• Türkiye’de mukim bir şirketin, serbest bölgedeki ilişkili şirketle(merkez/şube) ticaret yapması;
– Türkiye’deki şirketin SB’deki şirkete mal satması ve SB’deki şirketin malı ihraç etmesi durumunda
– SB’deki şirketin malı ithal edip, Türkiye’deki şirkete satması durumunda, örtülü kazanç hükümlerine göre matrah farkı
bulunması gündeme gelmiştir.

• Danıştay’ın aradığı koşullar;
– Gösterilen emsalin sağlıklı ve isabetli olması,
– ekonomik ve ticari icaplara uygun olması,
– işlem veya bedelin örtülü kazanç iddiasına konu işleme yeterince benzemesi

• İncelemede emsale göre düşük yada yüksek bir fiyat bulunup bulunmadığının ortaya konulmasını gerekmektedir.
• Emsal kıyaslamasına ilişkin kurum içi ve diğer (benzer) kuruma dayalı ölçütler dikkate alınır
• Emsal gösterilmemesi, örtülü kazanç iddialarının reddedilmesine neden olmaktadır.
• İnceleme elemanları; serbest bölgeye satış fiyatı ile serbest bölgeden ihraç fiyatı arasındaki ‘‘örtülü kazanç’’ olarak
nitelendirip, matrah farkı bulma yoluna gitmektedir

• Tarhiyat yapılabilmesi içi aynı alanda faaliyet gösteren müesseseler nezdinde araştırma yapılması ve kıyaslamaya
esas bir ‘‘emsal’’ bulunması önemlidir.

Transfer Fiyatlaması-Danıştay Kararı

• “İnceleme elemanının, bir malın itiraz edilmeyecek emsalinin, yine o malın kendisi olduğu kanaati ile % 41 fazla ile mal ihraç
edilmesi olayını, örtülü kazancın varlığı için yeterli olduğu görüşü hatalı olup, aynı türden organizasyonu içeren
işletmeler bazında yapılacak araştırmalarla elde edilecek veriler dikkate alınmak suretiyle, emsal araştırması yapılarak,
örtülü kazanç dağıtımının bulunup bulunmadığının tespiti gerekirken satışa taraf olan firmanın uyguladığı satış fiyatının
esas alınması suretiyle sonuca varılmasında isabet yoktur.’’ (Danıştay 4. Dairesi, 06.02.2007 K.2007/198)

• ‘‘İhraç edilen malların, serbest bölgedeki şirket tarafından aynı gün veya birkaç gün içerisinde, alış fiyatının çok üstünde bir
fiyatla % 73,26 kar ile satılması olayında, yasa hükmüne göre şirketler tarafından örtülü kazanç dağıtımı yapıldığından söz edilebilmesi için, aynı alanda faaliyet gösteren müesseseler nezdinde emsal araştırması yapılması gerekmektedir. Bu tür
kıyaslama yapılmadan, örtülü kazanç dağıtımından söz edilemez’’.
(Danıştay 4. Dairesi, 06.02.2007 K.2007/485)


Kaynak: İSMMMO
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.


]]>
https://www.muhasebenews.com/serbest-bolgelerdeki-vergileme-ve-istisnalar/feed/ 0
Amerika’da hisse senedi alım satım yapan bir kişi Türkiye’de gelir vergisi beyanı vermeli mi? https://www.muhasebenews.com/amerikada-hisse-senedi-alim-satim-yapan-bir-kisi-turkiyede-gelir-vergisi-beyani-vermeli-mi/ https://www.muhasebenews.com/amerikada-hisse-senedi-alim-satim-yapan-bir-kisi-turkiyede-gelir-vergisi-beyani-vermeli-mi/#respond Tue, 23 May 2023 05:08:41 +0000 https://www.muhasebenews.com/?p=142885

ABD hisse senedi alım satım yapan biri vergi verir mi? Hangi beyan ile beyan eder?

ABD deki hisse senedinin alım satımından den elde elde kazanç Yıllık GV beyannamesi ile beyan edilir. Hesaplanan vergilen varsa kesilen vergi Türkiye’de mahsup edilir.


Kaynak: İSMMMO
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.


]]>
https://www.muhasebenews.com/amerikada-hisse-senedi-alim-satim-yapan-bir-kisi-turkiyede-gelir-vergisi-beyani-vermeli-mi/feed/ 0
2023 Yılı alım satım ve alım satım dışında işlerle uğraşanların basit usulden gerçek ısıl geçiş hadleri nedir? https://www.muhasebenews.com/2023-yili-alim-satim-ve-alim-satim-disinda-islerle-ugrasanlarin-basit-usulden-gercek-isil-gecis-hadleri-nedir/ https://www.muhasebenews.com/2023-yili-alim-satim-ve-alim-satim-disinda-islerle-ugrasanlarin-basit-usulden-gercek-isil-gecis-hadleri-nedir/#respond Fri, 20 Jan 2023 12:59:26 +0000 https://www.muhasebenews.com/?p=137416 2023 yılı sınıf değiştirme hadleri İsmmo sitesinde yayınlanmış, fakat basit usulden işletmeye geçme hadlerine ulaşamadım, Basit usulde alım satım ve alım satım dışında işlerle uğraşanların hadleri nedir acaba?

Basit Usule Tabi Olmanın Özel Şartlarını Belirleyen 2023 Yılı Hadleri (GVK Md.48) 2022 SONU itibari ile ;

1)- Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satanların yıllık alımları tutarının 200.000 TL veya yıllık satışları tutarının 3200.000 TL aşmaması,

2)- 1 numaralı bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşanların bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatının 100.000 TL aşmaması,

3)- 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde, yıllık satış tutarı ile iş hasılatı toplamının 200.000 TL aşmaması olarak uygulanacaktır.

_______________________

BENZER İÇERİK

2023

BASİT USULDE VERGİLENDİRME 

 

Basit usulde vergilendirilen mükellefler; Beyanname vermemelerine rağmen VUK hükümlerine göre Belge alacak ve belge düzenleyeceklerdir. Kayıtlar Defter Beyan Sisteminden Esnaf odalarınca veya meslek mensuplarınca tutulmaya devam edilecektir.

Yılık Gelir Vergisi Beyannamesi VERİLMEYECEKTİR..

Basit Usule Tabi Olmanın Genel Şartlarından Olan İşyeri Kira Bedeline İlişkin 2023 Yılı Tutarları

Gelir Vergisi Kanununun 47 nci maddesinin 2 numaralı bendinde yer alan yıllık kira bedeli toplamı, 2023 Takvim yılında uygulanmak üzere Büyükşehir belediye sınırları içinde YILLIK 35.000.-TL, diğer yerlerde YILLIK 22.00.-TL olarak uygulanacaktır.

Basit Usule Tabi Olmanın Özel Şartlarını Belirleyen 2023 Yılı Hadleri (GVK Md.48)

1) Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satanların yıllık alımları tutarının 440.000.- TL veya yıllık satışları tutarının 700.000 .-TL aşmaması,

2) 1 numaralı bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşanların bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatının 220.000.- TL aşmaması,

3) 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde, yıllık satış tutarı ile iş hasılatı toplamının 440.000.-TL aşmaması olarak uygulanacaktır.

Basit usule tabi mükelleflerde gün sonunda toplu belge düzenleme uygulaması:

Basit usulde vergilendirilen mükelleflerle ilgili 6/12/1998 tarihli ve 23545 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No:215) ile getirilen, belge vermedikleri günlük hasılatları için gün sonunda tek bir fatura düzenlenmesine ilişkin uygulama, 31/12/2023 tarihine kadar devam edecektir. (GVK 323 Seri Nolu Genel Tebliği Madde 5 )

Gerçek Usulden Basit Usule Geçiş :

Gelir Vergisi Kanununun 47 nci maddesinde yazılı şartları topluca taşıyan ve arka arkaya son iki yıl alış, satış ve/veya hâsılat tutarlarının her biri aynı Kanunun 48 inci maddesinde yazılı hadlerden düşük olan gerçek usule tabi mükellefler, bu şartın gerçekleşmesini izleyen yılın Ocak ayının başından otuz birinci günü akşamına kadar yazılı olarak bağlı bulundukları vergi dairesine başvurmaları halinde basit usulde vergilendirmeye geçebileceklerdir.

Söz konusu mükelleflerin, anılan Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen faaliyetlerde bulunmaması ve diğer şartları da topluca taşımaları gerekmektedir.

Gerçek usule tabi mükellefler ile basit usule tabi olmanın şartlarını kaybeden mükelleflerin; kendi istekleriyle işlerini terk etmeleri ya da eş ve/veya çocuklarına devretmeleri hallerinde terk veya devir tarihini takip eden yılın başından itibaren iki yıl geçmedikçe basit usule dönmeleri mümkün değildir. Söz konusu iki yıllık sürenin nasıl hesaplanacağına ilişkin açıklamalar 283 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin 3.4. bölümünde yer almaktadır.

________________________________

Basit Usul Hadler – 2.8.2022

Basit Usulde Vergilendirmeye İlişkin Had ve Tutarlar (*)

Basit Usule Tabi Olmanın Genel Şartlarından Olan İşyeri Kira Bedeline İlişkin Tutar Gelir Vergisi Kanununun 47 nci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde yer alan yıllık kira bedeli toplamı, 2022 takvim yılında uygulanmak üzere büyükşehir belediye sınırları

içinde 16.000 TL, diğer yerlerde 10.000 TL olarak tespit edilmiştir.

Basit Usule Tabi Olmanın Özel Şartlarını Belirleyen Hadler

Gelir Vergisi Kanununun 48 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan hadler, 2022 takvim

yılında uygulanmak üzere;

– 1 numaralı bent için 200.000 TL ve 320.000 TL,

– 2 numaralı bent için 100.000 TL,

– 3 numaralı bent için 200.000 TL, olarak tespit edilmiştir.

Kar Hadleri Emsallerine Göre Düşük Olarak Tespit Edilmiş Bulunan Emtia İçin Özel

Hadler

Milli piyango bileti, akaryakıt, şeker ve bunlar gibi kar hadleri emsallerine göre düşük olarak tespit edilmiş bulunan emtia için özel hadler belirleme yetkisi Gelir Vergisi Kanununun 48 inci maddesi ile Maliye Bakanlığına verilmiştir. Bu yetki kullanılarak 2022 yılı için 21/12/2021

tarihli ve 31696 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 317) ile belirlenen tutarlar yeniden artırılmıştır.

Buna göre, anılan maddelerin ticaretini yapanların, 2022 takvim yılında da basit usulden yararlanabilmeleri için; alış, satış veya hasılatlarının 31/12/2022 tarihi itibariyle aşağıda belirtilen hadleri aşmaması gerekmektedir.

2022 YILINDA UYGULANACAK HADLER

 

2022 YILINDA UYGULANACAK HADLER

 

 

 

Emtianın Cinsi

Büyükşehir  Belediye Sınırları   Dışında   Kalan

Yerlerde

Büyükşehir Belediye

Sınırları İçinde Kalan

Yerlerde

Yıllık Alım

Ölçüsü

(TL.)

Yıllık Satış

Ölçüsü

(TL.)

Yıllık Alım

Ölçüsü

(TL.)

 

Yıllık 

Satış Ölçüsü

(TL.)

Değerli Kağıt 340.000 380.000 420.000 490.000
Şeker –Çay 250.000 340.000 320.000 400.000
 

Milli  Piy.          Bil., Hemen Kazan, Süper Toto vb.

 

 

250.000

 

 

340.000

 

 

320.000

 

 

400.000

İçki (Bira ve Şarap Hariç) – İspirto– Sigara–Tütün  

250.000

 

340.000

 

320.000

 

400.000

Akaryakıt ( LPG hariç )  

380.000

 

400.000

 

490.000

 

570.000

Belirtilen bu malların alım satımı ile uğraşanlar hakkında, basit usulün özel şartları bakımından yukarıdaki hadler dikkate alınmak suretiyle, 2/5/1982 tarihli ve 17682 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 136)’ndeki hesaplamalar doğrultusunda işlem yapılacaktır.

Basit Usule Tabi Mükelleflerde Gün Sonunda Toplu Belge Düzenleme Uygulaması 

Basit usulde vergilendirilen mükelleflerle ilgili 6/12/1998 tarihli ve 23545 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 215) ile getirilen, belge vermedikleri günlük hasılatları için gün sonunda tek bir fatura düzenlenmesine ilişkin uygulamanın, 31/12/2022 tarihine kadar devam etmesi Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden uygun görülmüştür.

(*) 21.12.2021 gün ve 31696 (M) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 317 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği

 




Kaynak: GİB, İSMMMO
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.


]]>
https://www.muhasebenews.com/2023-yili-alim-satim-ve-alim-satim-disinda-islerle-ugrasanlarin-basit-usulden-gercek-isil-gecis-hadleri-nedir/feed/ 0
GMSİ mükellefinin yıl içinde alıp sattığı daireden elde ettiği kira gelirlerini beyan etmesine gerek var mı? https://www.muhasebenews.com/gmsi-mukellefinin-yil-icinde-alip-sattigi-daireden-elde-ettigi-kira-gelirlerini-beyan-etmesine-gerek-var-mi/ https://www.muhasebenews.com/gmsi-mukellefinin-yil-icinde-alip-sattigi-daireden-elde-ettigi-kira-gelirlerini-beyan-etmesine-gerek-var-mi/#respond Tue, 06 Dec 2022 02:04:00 +0000 https://www.muhasebenews.com/?p=135241 Her yıl GMSİ beyanı veren mükellef bu yıl (2022) içerisinde bir daire almış ve birkaç ay sonra (aynı yıl içinde 2022) satmıştır. Bu durum 2022 yılı gelir vergisi beyanında bir değişikliğe yol açar mı? 2022 de elde edilen Kira geliri varsa GMSİ beyannamesi verilecektir. Satılan gayrimenkul için satış ve alış arasında müspet fark (Kar) var ise Yıllık beyannameye eklenecektir.

____________________________________

BENZER İÇERİK

DİĞER KAZANÇ VE İRATLAR

Gelir Vergisi Kanunu’ndaki gelir unsurlarından biri olan diğer kazanç ve iratlar; belirli kaynaklara bağlanması mümkün olmayan, belirli dönemlerde (periyodik olarak) meydana gelmeyen, devamlı değil arızi olan ve çoğu zaman bir teșebbüs sonucu olmaksızın, kișilerin bazı mal varlıklarında kendiliğinden meydana gelen kazanç ve iratlardır. Diğer kazanç ve iratlar;
  • Değer artıșı kazançları, 
  • Arızi kazançlar,
olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

1. DEĞER ARTIȘI KAZANÇLARI

1.1. KAPSAMI

Gelir Vergisi Kanunu’nun Mükerrer 80 inci maddesine göre așağıda sayılan mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artıșı kazançları olarak vergilendirilir.
  1. İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar.
  2. 70 inci maddenin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde yazılı hakların (ihtira beratları hariç) elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
  3. Telif haklarının ve ihtira beratlarının müellifleri, mucitleri ve bunların kanuni mirasçıları dıșında kalan kimseler tarafından elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
  4. Ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
  5. Faaliyeti durdurulan bir ișletmenin kısmen veya tamamen elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
  6. İktisap șekli ne olursa olsun (ivazsız olarak iktisap edilenler hariç) 70 inci maddenin birinci fıkrasının (1), (2), (4) ve (7) numaralı bentlerinde yazılı mal (gerçek usulde vergiye tabi çiftçilerin zirai istihsalde kullandıkları gayrimenkuller dahil) ve hakların, iktisap tarihinden bașlayarak beș yıl içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar (Kooperatiflerin ortaklarına bu sıfatları dolayısıyla tahsis ettikleri gayrimenkulleri tahsis tarihinde ortak tarafından satın alınmıș sayılır.).
Elden çıkarma; yukarıda yazılı mal ve hakların satılması, bir ivaz karșılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaștırılması, devletleștirilmesi, ticaret șirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade etmektedir. Faaliyetine devam eden ticari bir ișletmenin kısmen veya tamamen satılmasından veya ticari ișletmeye dahil amotismana tabi iktisadi kıymetlerle yukarıda belirtilen hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar ticari kazanç sayılmakta ve bunlara ticari kazanç hakkındaki hükümler uygulanmaktadır.

1.1.1. Menkul Kıymetlerin veya Diğer Sermaye Piyasası Araçlarının Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazançlar

Gelir Vergisi Kanunu’nun Mükerrer 80 inci maddesine göre, ivazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar değer artıșı kazancı olarak vergilendirilmektedir. Söz konusu menkul kıymetlerin alım-satımından elde edilen değer artıșı kazançlarında vergilendirmeye esas alınacak kazanç, Gelir Vergisi Kanunu’nun Mükerrer 81 inci maddesine göre elden çıkarma karșılığında alınan para ve ayınlarla sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerin tutarından, elden çıkarılan kıymetin maliyet bedeli ile elden çıkarılma dolayısıyla yapılan giderlerin ve ödenen vergi ve harçların indirilmesi suretiyle bulunacaktır. Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 67 nci maddesinin 1 inci fıkrasının (d) bendinde belirtildiği üzere; tam mükellef kurumlara ait olup, Borsa İstanbul (BIST)’ da ișlem gören ve bir yıllık süreden sonra elden çıkarılan hisse senetleri için Gelir Vergisi Kanunu’nun değer artıșı kazançlarının vergilendirilmesine ilișkin Mükerrer 80 inci madde hükümleri uygulanmayacak olup, dolayısıyla bu gelirler için değer artıșı kazancı kapsamında yıllık beyanname de verilmeyecektir. Örnek 1: Mükellef (A), 03.02.2018 tarihinde sahibi olduğu tam mükellef kuruma ait Borsa İstanbul (BIST)’ da işlem görmeyen hisse senetlerini 30.04.2019 tarihinde satmıștır. Buna göre mükellef, söz konusu hisse senetlerini iktisap tarihinden itibaren 2 yıldan fazla süre ile elde tutmadan satmıș olduğundan, elde ettiği kazanç değer artıșı kazancı olarak vergiye tabi olacaktır. Örnek 2: Mükellef (B), 03.03.2018 tarihinde sahibi olduğu tam mükellef kuruma ait Borsa İstanbul (BIST)’ da işlem gören hisse senetlerini 30.05.2019 tarihinde satmıștır. Buna göre mükellef, söz konusu Borsa İstanbul (BIST)’ da ișlem gören hisse senetlerini iktisap tarihinden itibaren 1 yıldan fazla süre ile elde tutarak satmıș olduğundan, elde ettiği kazanç Gelir Vergisi Kanunu Geçici 67 nci maddesinin 1 inci fıkrasının (d) bendi kapsamında değer artıșı kazancı olarak vergiye tabi olmayacaktır.

1.1.2. 70 inci Maddenin Birinci Fıkrasının (5) Numaralı Bendinde Yazılı Hakların (İhtira Beratları Hariç) Elden Çıkarılmasından Doğan Kazançlar

Gelir Vergisi Kanunu’nun 70 inci maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde yazılı ihtira beratları dıșındaki haklar; arama, ișletme ve imtiyaz hakları ve ruhsatları, alameti farika, marka, ticaret unvanı, her türlü teknik resim, desen, model, plan ile sinema ve televizyon filmleri, ses ve görüntü bantları, sanayi ve ticaret ve bilim alanlarında elde edilmiș bir tecrübeye ait bilgilerle gizli bir formül veya bir imalat usulü üzerindeki kullanma hakkı veya kullanma imtiyazı gibi haklar olup, bunların elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artıșı kazancı olarak vergilendirilmektedir.

1.1.3. Telif Haklarının ve İhtira Beratlarının Müellifleri, Mucitleri ve Bunların Kanuni Mirasçıları Dıșında Kalan Kimseler Tarafından Elden Çıkarılmasından Doğan Kazançlar

Telif haklarının ve ihtira beratlarının müellifleri, mucitleri ve bunların kanuni mirasçıları dıșında kalan kimseler tarafından elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artıșı kazancı; müellifleri, mucitleri ve bunların kanuni mirasçıları tarafından elden çıkarılmasından doğan kazançlar ise serbest meslek kazancı olarak vergilendirilmektedir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 18 inci maddesindeki șartların sağlanması halinde serbest meslek kazancı istisnasından yararlanılması da mümkündür.

1.1.4. Ortaklık Haklarının veya Hisselerinin Elden Çıkarılmasından Doğan Kazançlar

Limited, paylı komandit, adi komandit, kollektif ve adi șirketlerde ortakların ortaklık paylarını satmaları karșılığında elde edilen kazançlar ile kooperatif üyelerinin sahip oldukları ortaklık paylarının elden çıkarılması karșılığında sağlanan kazançlar değer artıșı kazancı olarak vergilendirilmektedir. Örnek 3: Gerçek kiși Mükellef (C), (D) Limited Șirketine 04.04.2011 tarihinde % 50 ortak olmuștur. Mükellef, 13.02.2019 tarihinde (D) LimitedȘirketindeki ortaklık payını ABC Limited Şirketine bedel karșılığında devretmiștir. Mükellefin ortaklık payını elden çıkarmasından dolayı elde ettiği kazancın değer artıșı kazancı olarak vergiye tabi tutulması gerekmektedir.

1.1.5. Faaliyeti Durdurulan Bir İșletmenin Kısmen veya Tamamen Elden Çıkarılmasından Doğan Kazançlar

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 161 inci maddesine göre iși bırakarak ticari faaliyetini sonlandıran mükelleflerin, kendi üzerinde kalan mal ve hakların elden çıkarılmasından sağlanan kazanç değer artıșı kazancı olarak vergilendirilmektedir.

1.1.6. İktisap Şekli Ne Olursa Olsun (İvazsız Olarak İktisap Edilenler Hariç) 70 inci Maddenin Birinci Fıkrasının (1), (2), (4) ve (7) Numaralı Bentlerinde Yazılı Mal ve Hakların, İktisap Tarihinden Bașlayarak Beș Yıl İçinde Elden Çıkarılmasından Doğan Kazançlar

Gelir Vergisi Kanunu’nun 70 inci maddesinin birinci fıkrasının 1, 2, 4 ve 7 numaralı bentlerinde yazılı mal ve haklar așağıdaki gibidir:
  • Arazi, bina, maden suları, menba suları, madenler, taș ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların mütemmim cüzileri ve teferruatı,
  • Voli mahalleri ve dalyanlar,
  • Gayrimenkul olarak tescil edilen haklar,
  • Gemi ve gemi payları ile bilumum motorlu tahmil ve tahliye vasıtaları. Karșılıksız edinilenler dıșında, yukarıda sayılan mal ve hakların iktisap tarihinden bașlayarak beș yıl içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artıșı kazancı olarak vergilendirilmektedir.
Gerçek kișilerin bir bedel karșılığı edindikleri gayrimenkullerin (konut, arsa, vb.) iktisap tarihinden bașlayarak beș yıl içinde elden çıkarılması halinde, elde edilen kazanç gelir vergisine tabidir. Örnek 4: Mükellef (E), 10.12.2018 tarihinde 300.000 TL’ye satın almıș olduğu gayrimenkulü 15.07.2019 tarihinde 400.000 TL’ye satmıștır. Buna göre mükellef, söz konusu gayrimenkulü alıș tarihinden itibaren beș tam yıl geçmeden satmıș olduğundan, elde ettiği kazancın istisna tutarını așan kısmı değer artıșı kazancı olarak vergiye tabi olacaktır.

1.1.6.1. Gayrimenkul Alım-Satım İșlerinde Ticari Kazanç-Değer Artıșı Kazancı Ayrımı

Gerçek kișilerin sahip oldukları gayrimenkulleri elden çıkarmalarından doğan kazancın niteliği ve vergilendirilmesi hakkında, Gelir Vergisi Kanunu’nda iki ayrı gelir türünde düzenlemeye yer verilmiștir. Bunlardan ilki “ticari kazanç”, diğeri ise “diğer kazanç ve iratlar” hükümlerinde yer alan düzenlemedir. Gayrimenkul alım satım ișinden elde edilen gelirin niteliğinin belirlenmesinde ilk önemli unsur “faaliyetteki devamlılık” tır. Gayrimenkul alım satım ișleri devamlı olarak, bir meslek halinde sürdürülüyorsa elde edilen kazanç ticari kazançtır. Burada devamlılık unsurunu belirleyen en önemli ölçüt, kazanç doğuran ișlem sayısındaki çokluktur. İșlem sayısındaki çokluk gayrimenkullerin aynı takvim yılı içerisinde birden fazla veya takip eden birden fazla takvim yılında art arda satılmıș olmasına göre belirlenir. Alım satım ișlemlerinin birden fazla olması halinde kazanç șeklinin belirlenebilmesi için ikinci önemli unsur olan “satıșın hangi amaçla yapıldığı” nın tespit edilmesi gerekmektedir. Gayrimenkul alım satımı kazanç elde etmek için yapılıyorsa söz konusu alım-satım ișlemi ticari kazanç kapsamında değerlendirilir. Gayrimenkul alım satımında ticari bir amaç yoksa șahsi ihtiyacın karșılanması amacıyla yapılıyorsa elde edilen kazanç değer artıșı kazancı olarak değerlendirilir. Gayrimenkul alım satım ișinden elde edilen gelirin niteliğinin belirlenmesinde üçüncü önemli unsur ise “ticari bir organizasyonun varlığı” dır. İș yeri açılması, ișçi çalıștırılması, ticaret siciline kayıt olunması vb. durumlarda ticari bir organizasyonun var olduğu kabul edilmektedir. Gayrimenkul alım satımı, șekli ve maddi șartları ile kurulmuș bir ticari organizasyon içinde yapılıyorsa elde edilen kazanç ticari kazançtır. Ticari organizasyonun șekli ve maddi unsurları ile açıkça belli olmadığı hallerde ise kazanç türü “faaliyetteki devamlılık” ve “satıșın hangi amaçla yapıldığı” unsurlarına göre tespit edilir. Gayrimenkul alım satım ișlemi “ticari kazanç” hükümleri kapsamında değilse elde edilen kazanç “değer artıșı kazancı” hükümlerine göre tespit edilir.

1.1.6.2. Mal ve Hakların İktisap Șekli

Mal ve haklar bedelsiz olarak edinilmișse bu mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artıșı kazancı olarak vergilendirilmeyecektir. Bunun dıșında, iktisap șekli ne olursa olsun söz konusu mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artıșı kazancı olarak vergilendirilecektir. Örnek 5: Mükellef (F), 10.07.2015 tarihinde kendisine miras yoluyla intikal eden apartman dairesini 16.09.2019 tarihinde satmıștır. Satıșa konu apartman dairesinin bedelsiz olarak (veraset yoluyla) intikal etmesi nedeniyle, mükellefin bu satıștan elde ettiği gelir, değer artıșı kazancı olarak vergilendirilmeyecektir.

1.1.6.3. Gayrimenkullerde İktisap Tarihinin Belirlenmesi

Gayrimenkullerde iktisap, Türk Medeni Kanunu’nun 705 inci maddesi uyarınca, tapuya tescille gerçekleșmektedir. Buna göre, kat karșılığı müteahhide veya kooperatiflere verilen arsa karșılığında alınan gayrimenkuller dahil, iktisap edilen gayrimenkullerin elden çıkarılması halinde, değer artıșı kazancının tespiti yönünden iktisap tarihi olarak, gayrimenkulün tapuya tescil edildiği tarih esas alınacaktır. Ancak, gayrimenkulün tapuya tescil tarihinden önce sahibinin fiilen kullanımına bırakıldığı bazı özel hallerde, iktisap tarihi olarak tapuya tescil tarihi yerine fiilen kullanıma bırakılma tarihinin kabul edilmesi gerekir. Bu çerçevede, konut yapı kooperatifleri, Toplu Konut İdaresi veya diğer kișilerden gayrimenkulü fiilen kullanıma hazır șekilde teslim alanların, söz konusu gayrimenkulleri fiilen kullandıklarını; tahsis belgesi, teslim tutanakları, su, elektrik, telefon, doğalgaz faturaları ve benzeri belgelerle tevsik etmeleri halinde değer artıșı kazancının tespiti yönünden fiilen kullanıma bașladıkları tarih iktisap tarihi olarak kabul edilecektir. Gayrimenkulün ihale veya icra yoluyla alındığı durumlarda da fiilen kullanıma hazır șekilde teslim alındığının yukarıda sözü edilen belgelerle tevsik edilmesi șartıyla, tapu tescil ișlemi olmasa dahi fiilen kullanıma bırakıldığı tarihin iktisap tarihi olarak kabul edilmesi gerekir. Örnek 6: Mükellef (G), kooperatif üyeliği karșılığında iktisap ettiği gayrimenkulüne, 20.04.2017 tarihinde su, elektrik ve telefon bağlattırarak, bu tarihten itibaren fiilen kullanmaya bașlamıș ve bu durumu ilgili kurumlardan aldığı belgeler ile ispatlamıștır. Bu gayrimenkulün mükellef adına tapu tescili, 21.11.2018 tarihinde yapılmıștır. Buna göre, değer artıșı kazancının tespiti açısından beș yıllık sürenin hesabında, gayrimenkulün fiilen kullanılmaya bașlandığı 20.04.2017 tarihinin iktisap tarihi olarak esas alınması gerekir. Örnek 7: Mükellef (H), Toplu Konut İdaresinden bir daire satın almıștır. Daire tespiti için 05.10.2016 tarihinde noterde kura çekimi yapılmıș, 21.11.2018 tarihinde de yapı kullanım izin belgesi alınmıș ancak dairelerin tapuya tescil ișlemi, Toplu Konut İdaresine yapılan ödemelerin tamamlanmasından sonra 08.08.2019 tarihinde yapılmıștır. Buna göre, değer artıșı kazancının tespiti açısından beș yıllık sürenin hesabında, gayrimenkulün yapı kullanma izin belgesinin alındığı 21.11.2018 tarihin esas alınması gerekir. Örnek 8: Mükellef (K), sahibi bulunduğu gayrimenkulün kat irtifakı tapusunu 03.03.2017 tarihinde, kat mülkiyeti tapusunu ise 06.12.2018 tarihinde almıștır. Bu durumda, iktisap tarihi olarak kat irtifakı tapusunun alındığı 03.03.2017 tarihinin esas alınması gerekir. Örnek 9: Mükellef (L), 05.08.2016 tarihinde “satıș vaadi sözleșmesi” ile almıș olduğu araziyi 11.11.2018 tarihinde tapuya tescil ettirmiștir. Söz konusu arazinin iktisap tarihi olarak, tapuya tescil edildiği 11.11.2018 tarihinin esas alınması gerekir.

1.1.6.4. Cins Tashihi Yapılan Gayrimenkuller ile Kat Karșılığı Olarak Müteahhit veya Konut Yapı Kooperatiflerinden Alınan Gayrimenkullerin Satılması Halinde İktisap Tarihinin Belirlenmesi

Cins değișikliği (cins tashihi), bir tașınmaz malın cinsinin, yapısız iken yapılı veya yapılı iken yapısız hale; bağ, bahçe, tarla vb. iken arsa, arazi iken, bağ, bahçe vb. duruma dönüștürmek için paftasında ve tapu sicilinde yapılan ișlem olarak tanımlanmıștır (Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün 16.03.2010 gün ve 2010/4-1697 No.lu Genelgesi). Arazi vasfında iktisap edilen gayrimenkulün belediyelerce ifraz ve taksim ișlemine tabi tutularak satılması halinde iktisap tarihi olarak arazinin iktisap edildiği tarih değil, belediyenin ifraz ișlemi sonucu arsa vasfını kazanarak, cins tashihi yapıldığı tarihin esas alınması gerekir. Arsa olarak iktisap edilen gayrimenkul üzerine bina inșa edilmesi veya söz konusu gayrimenkulün kat karșılığı verilmesi sonucu alınan gayrimenkullerin tapuya tescili, cins tashihi sayılarak tapuya tescil tarihinin iktisap tarihi olarak kabul edilmesi gerekir Gayrimenkullerin ivazsız șekilde iktisap edilmesi değer artıșı kazancının konusuna girmemektedir. Bu çerçevede ivazsız olarak iktisap edilen gayrimenkulün üzerine, sahibi tarafından inșa edilen veya kat karșılığı olarak alınan gayrimenkullerin daha sonra elden çıkarılması halinde elde edilen gelir, değer artıșı kazancı kapsamında değerlendirilmeyecektir. Örnek 10: Mükellef (M)’nin, 05.08.2010 tarihinde satın aldığı arsayı 23.01.2017 tarihinde kat karșılığı olarak müteahhide vererek almıș olduğu gayrimenkuller, 25.04.2019 tarihinde tapuya tescil edilmiștir. Kat karșılığı alınan gayrimenkuller yeni bir iktisap olarak kabul edilecek ve değer artıșı kazancının tespitinde gayrimenkullerin tapuya tescil edildiği 25.04.2019 tarihi esas alınacaktır. Fiilen kullanımın tapu tescilinden önce gerçekleșmesi halinde ise bu tarihin esas alınması gerekir. Örnek 11: Mükellef (N) tarafından, 25.10.2010 tarihinde satın alınan ve tapuya arazi olarak tescil edilen gayrimenkulün, belediyece ifraz ișlemi sonucu 27.07.2018 tarihinde cins tashihi gerçekleștirilerek tapuya arsa olarak tescili yapılmıștır. Değer artıșı kazancının tespiti açısından, söz konusu değișikliğin (cins tashihi) yapıldığı 27.07.2018 tarihinin esas alınması gerekir. Örnek 12: Mükellef (P)’ye veraset yoluyla intikal eden iki katlı ahșap bina, yıkılıp yerine yeni bir bina yapılması ve bu yeni binadan kendisine iki adet daire verilmesi karșılığında, müteahhide verilmiștir. Mükellef, müteahhitten kat karșılığı aldığı iki adet daireyi teslim aldığı yıl içinde satmıștır. İvazsız olarak (veraset yoluyla) iktisap edilen gayrimenkulün, cins tashihi yapılarak kat karşılığı verilmesi halinde, “ivazsız iktisap edilme” niteliği değișmeyeceğinden, gayrimenkulün satıșından elde edilen gelir de değer artıșı kazancına tabi olmayacaktır.

1.2. SAFİ DEĞER ARTIȘI KAZANCININ TESPİTİ

Değer artıșı kazancında vergilendirilecek kazanca “safi değer artıșı” denilmektedir. Değer artıșında safi kazanç, elden çıkarma karșılığında alınan para ve ayınlarla (eșya, mal vb.) sağlanan ve para ile temsil edilebilen her türlü menfaatlerin tutarından;
  • Elden çıkarılan mal ve hakların maliyet bedeli,
  • Elden çıkarma dolayısıyla yapılan ve satıcının üzerinde kalan giderler ve ödenen vergi ve harçların düșülmesi suretiyle bulunmaktadır.
Maliyet bedelinin tespit edilememesi halinde maliyet bedeli yerine; Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre Takdir Komisyonunca tespit edilecek bedel, kazancı bilanço veya ișletme hesabı esasına göre tespit edilen ișletmelerde ise son bilançoda veya envanter kayıtlarında gösterilen değer esas alınır. İşletmeye dahil amortismana tabi iktisadi kıymetlerin elden çıkarılması halinde, iktisadi kıymetlerin maliyet bedeli yerine amortismanlar düşüldükten sonra kalan net değeri esas alınır. Menkul kıymetlerin elden çıkarılmasında, iktisap bedelinin tevsik edilememesi halinde Vergi Usul Kanunu’nun 266 ncı maddesinde yazılı itibari değer iktisap bedeli olarak kabul edilir. Dar mükelleflerin (kurumlar dahil), yabancı sermaye mevzuatına göre ilgili mercilerden izin almak suretiyle, Türkiye’ye bizzat getirdikleri nakdi veya ayni sermaye karșılığında iktisap ettikleri menkul kıymetler ile iștirak hisselerini elden çıkarmalarından doğan değer artıșı kazançlarının hesabında, kur farkından doğan kazançlar dikkate alınmaz. Șu kadar ki, bu mükelleflerin Türkiye’de elde ettikleri kazançların, münhasıran bu menkul kıymet veya iștirak hisseleri dolayısıyla elde edilen menkul sermaye iratlarından ve bu kıymet veya hisselerin elden çıkarılmasından doğan değer artıșı kazançlarından ibaret olması șarttır. Bu mükelleflerin, Türkiye’de menkul kıymet alım satımıyla devamlı olarak uğrașmaları halinde, kur farkından doğan kazançlar da ticari kazancın hesabında dikkate alınır. Kur farkından doğan kazançların hesabında, menkul kıymet veya iștirak hisselerinin iktisabına tahsis edilen yabancı sermayenin bu kıymet veya hisselerin iktisap tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alıș kuruna göre hesaplanan Türk Lirası karșılığı ile bu kıymet veya hisselerin elden çıkarılması tarihindeki aynı miktar yabancı sermayenin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alıș kuruna göre hesaplanan Türk Lirası karșılığı arasındaki fark esas alınır.

1.2.1. Endeksleme Yapılması

Gelir Vergisi Kanunu’nun Mükerrer 81 inci maddesinin son fıkrasında, mal ve hakların elden çıkarılmasında iktisap bedelinin, elden çıkarılan mal ve hakların, elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Devlet İstatistik Enstitüsünce belirlenen toptan eșya fiyat endeksindeki artıș oranında artırılarak tespit edileceği ve endekslemenin yapılabilmesi için artıș oranının % 10 veya üzerinde olması gerektiği yönünde hükümlere yer verilmiștir. Vergi Usul Kanunu’nun Mükerrer 298 inci maddesinde Üretici Fiyat Genel Endeksi (ÜFE) ibaresi yer almakta olup, 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu’nda ise, muhtelif mevzuatta Üretici Fiyat Endeksine (ÜFE) yapılmıș olan atıfların, Türkiye İstatistik Kurumunca hesaplanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksine (Yİ-ÜFE) yapılmıș sayılacağı belirtilmiștir.

1.4. VERGİLENDİRİLMEYECEK DEĞER ARTIȘI KAZANÇLARI

Gelir Vergisi Kanunu’nun 81 inci maddesine göre așağıdaki yazılı hallerde değer artıșı kazancı hesaplanmaz ve vergilendirilmez: Ferdi bir ișletmenin sahibinin ölümü halinde, kanuni mirasçılar tarafından ișletmenin faaliyetine devam olunması ve mirasçılar tarafından ișletmeye dahil iktisadi kıymetlerin kayıtlı değerleriyle (bilanço esasına göre defter tutuluyorsa bilançonun aktif ve pasifiyle bütün halinde) aynen devir alınması. Kazancı bilanço esasına göre tespit edilen ferdi bir ișletmenin bilançosunun bir sermaye șirketine aktif ve pasifiyle bütün halinde devrolunması, devir alan șirketin bilançosuna aynen geçirilmesi ve devredilen ferdi ișletmenin sahip veya sahiplerinin șirketten, devir bilançosuna göre hesaplanan öz sermayesi tutarında ortaklık payı alması (Bu ortaklık payını temsil eden hisse senetlerinin nama yazılı olması șarttır.). Kollektif ve adi komandit șirketlerin bu maddenin (2) numaralı bendinde yazılı șartlar dahilinde nev’i değiștirerek sermaye șirketi haline dönüșmesi (Kollektif ve adi komandit șirketlerin șekil değiștirerek anonim șirket haline dönüșmesi halinde șekil değiștiren kollektif ve adi komandit șirketlerin ortaklarının anonim șirketteki ortaklık paylarını gösteren hisse senetlerinin nama yazılı olması șarttır.).

Kaynak: GİB, İSMMMO Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.


]]>
https://www.muhasebenews.com/gmsi-mukellefinin-yil-icinde-alip-sattigi-daireden-elde-ettigi-kira-gelirlerini-beyan-etmesine-gerek-var-mi/feed/ 0