Şirket Personelinin İş Yeri Dışında Yaptığı Yemek Harcamalarının Vergilendirilmesi

Günümüzde şirketlerin pazarlama ve montaj departmanlarında çalışan personelleri, iş yeri dışında yemek harcamaları yapabilmektedir. Bu harcamaların vergi mevzuatına uygun olarak nasıl değerlendirileceği, gider olarak kabul edilip edilmeyeceği ve Katma Değer Vergisi (KDV) açısından durumu işletmeler için önemli bir konudur. Vergi Usul Kanunu, Kurumlar Vergisi Kanunu ve Katma Değer Vergisi Kanunu kapsamında bu harcamaların vergisel yönü aşağıda detaylandırılmıştır.

Vergi Usul Kanunu Açısından Yemek Harcamaları

Vergi Usul Kanunu’nun ilgili maddelerine göre, bir harcamanın gider olarak kabul edilebilmesi için gerçek mahiyetinin tespit edilebilir olması gerekmektedir. Bu kapsamda, pazarlama ve montaj departmanında çalışan personelin restoran, kafe ve lokantalarda yaptığı yemek harcamalarının ödeme kaydedici cihaz fişleri ile belgelendirilmesi yeterli değildir. Bu harcamaların gider olarak kabul edilebilmesi için fatura ile belgelenmesi zorunludur.

Vergi Usul Kanunu’nun 232. maddesi uyarınca, birinci ve ikinci sınıf tüccarların, serbest meslek erbaplarının ve defter tutmak mecburiyetinde olan diğer mükelleflerin yaptıkları harcamalar için fatura alması gerekmektedir. Perakende satış fişleri ve yazar kasa fişleri, iş yeri dışındaki yemek harcamalarının gider olarak kaydedilmesi için yeterli değildir. Bu nedenle, personelin yaptığı yemek harcamalarının şirket adına düzenlenmiş fatura ile belgelenmesi gerekmektedir.

Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından Yemek Harcamaları

Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre, bir işletmenin kurum kazancının tespitinde gider olarak indirilebilecek harcamalar, işin gerekliliğine ve işin genişliği ile orantılı olmak zorundadır. Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesi de işletmelerin, ticari kazancın elde edilmesi ve idamesi için yapılan harcamaları gider olarak kaydedebileceğini belirtmektedir. Ancak bu giderlerin işletmenin faaliyetleriyle doğrudan ilişkili olması ve belgelendirilmesi gerekmektedir.

Bu doğrultuda, pazarlama ve montaj departmanında çalışan personelin iş yeri dışında yaptığı yemek harcamaları, işin gerekliliğiyle orantılı olduğu sürece ve fatura ile belgelendirildiğinde kurum kazancından indirilebilmektedir. Ancak, fatura yerine ödeme kaydedici cihaz fişleri kullanılırsa, bu harcamalar gider olarak kabul edilmez.

Katma Değer Vergisi Açısından Yemek Harcamaları

Katma Değer Vergisi Kanunu’na göre, KDV indirimi yapılabilmesi için bir harcamanın fatura veya benzeri bir belge ile tevsik edilmesi gerekmektedir. KDV Kanunu’nun 29. maddesi uyarınca, mükellefler faaliyetlerine ilişkin mal ve hizmet alımları için ödedikleri KDV’yi, fatura ve benzeri belgeler üzerinden indirim konusu yapabilirler. Ancak, perakende satış fişleri veya yazar kasa fişleri, vergi mevzuatına göre gider belgesi olarak kabul edilmediğinden, bu belgelerde yer alan KDV tutarları indirime konu edilemez.

Bu nedenle, pazarlama ve montaj departmanındaki personelin restoran, kafe ve lokantalarda yaptığı yemek harcamalarına ilişkin alınan ödeme kaydedici cihaz fişleri gider belgesi olarak kullanılamaz ve KDV indirimi yapılamaz. Ancak, bu harcamalar fatura ile belgelendirilirse, ilgili KDV indirime tabi tutulabilir.

Sonuç

Şirket personelinin iş yeri dışında yaptığı yemek harcamalarının vergisel açıdan gider olarak kabul edilmesi için fatura ile belgelenmesi zorunludur. Yalnızca ödeme kaydedici cihaz fişleri ile belgelenen harcamalar, Vergi Usul Kanunu, Kurumlar Vergisi Kanunu ve Katma Değer Vergisi Kanunu açısından gider olarak dikkate alınamaz ve KDV indirimi yapılamaz.

İşletmelerin, bu tür harcamaları gider olarak göstermek ve KDV indiriminden yararlanmak için restoran, kafe veya lokantalardan mutlaka şirket adına fatura almaları gerekmektedir. Aksi takdirde, bu tür harcamalar kanunen kabul edilmeyen giderler arasında sayılabilir ve cezai işlemlerle karşılaşılabilir.

Bu tür vergisel yükümlülüklere dikkat ederek, işletmelerin finansal kayıtlarını doğru tutmaları ve olası vergi risklerinden kaçınmaları önemlidir.

ÖRNEK ÖZELGE

T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir Kanunları KDV-ÖTV Grup Müdürlüğü

Sayı : 39044742-130[Özelge]-E.1052895 03.12.2019
Konu: Şirketin pazarlama departmanında çalışan personelinin iş yeri dışında yaptığı yemek harcamalarının vergilendirilmesi

İlgide kayıtlı özelge talep formunda, pazarlama ve montaj departmanında çalışan personelinizin iş yeri dışındaki restoran, kafe ve lokantalarda yaptığı ve perakende satış fişi veya yazar kasa fişleri ile belgelendirilen yemek harcamalarının vergilendirilmesi hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN;

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 3 üncü maddesinin (B) bendinde; “Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır.” denilmiş, vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin yemin hariç her türlü delille ispatlanabileceği belirtilmiştir.

Anılan Kanunun 228 inci maddesinde ise “Aşağıdaki giderler için ispat edici kağıt aranmaz:

1.Örf ve teamüle göre bir vesikaya istinat ettirilmesi mutat olmayan müteferrik giderler;

2.Vesikanın teminine imkan olmayan giderler;

3.Vergi kanunlarına göre götürü olarak tespit edilen giderler.

1 ve 2 numaralı fıkralarda yazılı giderlerin gerçek miktarları üzerinden kayıtlara geçirilmesi ve miktarlarının işin genişliğine ve mahiyetine uygun bulunması şarttır.” hükmüne yer verilmiştir.

Mezkûr Kanunun 232 nci maddesinde; “Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:

1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;

2. Serbest Meslek erbabına;

3. Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara;

4. Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;

5. Vergiden muaf esnafa.

Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.

Yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin (1.1.2019 tarihinden geçerli olmak üzere) 1.200 TL’yi geçmesi veya bedeli 1.200 TL’den az olsa dahi istemeleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi mecburidir.” denilmiş, 233 üncü maddesinde ise; birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin fatura vermek mecburiyetinde olmadıkları satışları ve yaptıkları işlerin bedellerinin yine aynı maddede sayılan vesikalardan biri ile tevsik olunacağı hükme bağlanmıştır.

167 sıra numaralı Vergi Usul Genel Tebliğinde ise birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin yukarıda 5 madde halinde sayılan kimselere sattıkları emtia veya yaptıkları işler için satılan emtianın veya yapılan işin bedeli ne olursa olsun fatura vermelerinin, emtiayı satın alan veya hizmeti yaptıran bu kimselerin de fatura istemelerinin ve almalarının zorunlu olduğu ve bunlar için perakende satış fişlerinin geçerli olmayacağı açıklanmıştır.

Ancak, daha sonra yayımlanan 204 ve 206 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile bu düzenlemeye bazı istisnalar getirilerek, mükelleflerin ticari faaliyetlerine ilişkin olarak işyerlerinde kullanılmak ve tüketilmek amacıyla satın aldıkları (kırtasiye, büro ve temizlik malzemeleri gibi) ve bedeli fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen kanuni haddi aşmayan mal ve hizmet bedelleri için düzenlenen perakende satış veya yazar kasa fişlerinin gider belgesi olarak kabul edilmesi uygun görülmüştür. İşletmenin tüketimi dışında satışa konu olacak mal ve hizmetlerin alımlarında ise bedeli ne olursa olsun fatura düzenlenmesi defterlere faturalara dayanılarak kayıt yapılması gerektiği açıklanmıştır.

Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalara göre, elemanlarınızın şehir içi ve dışındaki seyahatlerinde yapmış olduğu yemek harcamaları için alınan ödeme kaydedici cihaz fişlerinin tevsik edici belge olarak kabul edilmesi mümkün bulunmamakta olup, söz konusu harcamaların fatura ile tevsiki gerekmektedir.

KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN;

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır. Bu hüküm uyarınca tespit edilecek kurum kazancından Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesi ile Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinde yer alan giderler indirilebilecektir.

Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin safi kazancın tespitinde gider olarak indirileceği hükmüne yer verilmiştir.

Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilebilmesi için yapılan genel giderlerin matrahtan indirilebilmesi için giderle kazancın elde edilmesi ve idamesi arasında illiyet bağının bulunması, giderin keyfi olmaması yani kazancın elde edilmesi için mecburi olarak yapılması, yapılan gider karşılığında gayrimaddi bir kıymet iktisap edilmemiş olması gerekir. Ayrıca, bu giderlerin tevsik edici belgelere dayanması (fatura, fatura yerine geçen vesikalar gibi) ve yasal kayıtlarda izlenmesi gerekmektedir.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, pazarlama ve montaj departmanında çalışan personelinizin iş yeri dışındaki restoran, kafe ve lokantalarda yaptığı yemek harcamalarının, işin önem ve genişliği ile orantılı olmak şartı ve tevsik edici belge ile belgelendirilmesi kaydıyla, kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabilmesi mümkün bulunmaktadır.

Bununla birlikte, söz konusu giderlere ilişkin muvazaalı bir durumun tespit edilmesi durumunda gerekli cezai işlemlerin yapılacağı tabiidir.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN;

Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun;

29/1 maddesinde, mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV’den, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV’yi indirim konusu yapabilecekleri,

30/d maddesinde, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen KDV nin, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV den indirilemeyeceği,

34 üncü maddesinin 1 inci fıkrasında; yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait KDV nin, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği,

53 üncü maddesinde, bu Kanunda geçen fatura ve benzeri vesikalar tabirinin Vergi Usul Kanununda düzenlenen vesikaları ifade ettiği,

hükme bağlanmıştır.

Buna göre, KDV mükelleflerinin ticari faaliyetlerinde fatura kullanmaları esas olup, faaliyetlerine yönelik alımlarına ilişkin yüklendikleri KDV’yi indirim konusu yapılabilmeleri için mal ve hizmet alımlarını fatura ile tevsik etmeleri ve söz konusu faturalarda KDV tutarının ayrıca gösterilmesi gerekmektedir.

Öte yandan, perakende satış fişleri ve yazar kasa fişleri, bu belgelerin Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre “gider belgesi” olarak kabul edildiği durumlarda indirim hakkının kullanılmasına esas teşkil edebilecektir. Söz konusu belgelerin gider belgesi olarak kabul edilmediği hallerde söz konusu belgelerde yer alan KDV tutarlarının indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır.

Bu itibarla, pazarlama ve montaj departmanında çalışan personelinizin iş yeri dışındaki restoran, kafe ve lokantalarda yaptığı yemek harcamalarının kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabilmesi için fatura ile tevsiki mecburi olduğundan, Vergi Usul Kanununa göre gider belgesi olarak kabul edilmeyen, bir başka deyişle, ticari kazancın ya da kurum kazancının tespitinde indirimi mümkün bulunmayan söz konusu harcamalara ait ödeme kaydedici cihaz fişlerine istinaden yüklenilen KDV tutarlarının, KDV Kanununun 30/d maddesi uyarınca indirim konusu yapılması mümkün değildir.

Diğer taraftan, indirimi mümkün olmayan söz konusu tutarların Gelir ve Kurumlar Vergisi açısından işlemin mahiyetine göre gider, maliyet veya kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınabileceği tabiidir.

…

Kaynak: GİB öZELGE
Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.