Sermaye düzeltmesi farklarının işletmeden çekilmesi vergilendirilir mi? Bu soru, özellikle geçmiş yıllarda enflasyon düzeltmesine tabi tutulan şirketlerin gündeminde yer alıyor. Özellikle 2004 hesap döneminde yapılan enflasyon düzeltmeleri sonrası oluşan sermaye düzeltmesi olumlu farkları, şirketlerin sermayelerine eklenmişti. Ancak bu farkların sonradan işletmeden çekilmesi durumunda vergi yükümlülüğü doğup doğmayacağı merak konusu.
Enflasyon Düzeltmesi ve Sermaye Farkları Ne Anlama Geliyor?
Vergi Usul Kanunu’nun 298. maddesi uyarınca, yüksek enflasyon dönemlerinde işletmelerin mali tablolarında yer alan kalemler, reel değeri yansıtması amacıyla enflasyon düzeltmesine tabi tutulur. Bu düzeltmeler sonucunda ortaya çıkan olumlu farklar, öz sermayeye dahil edilebilir. Bu farkların sermayeye eklenmesi durumunda ise herhangi bir vergi doğmaz.
Peki Sermayeden Çekilirse Ne Olur?
Ancak kritik nokta şudur: Bu farklar daha sonra işletmeden çekilirse, yani işletme dışına çıkarılırsa, vergiye tabi hale gelirler. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 03.05.2011 tarihli özelgesine göre, pasif kalemlere ait enflasyon farkları herhangi bir şekilde başka bir hesaba aktarılırsa ya da işletmeden çekilirse, bu işlem dönem kazancıyla ilişkilendirilmeksizin doğrudan vergiye tabi tutulur.
Özellikle kurumlar vergisi mükellefleri açısından bu durum dikkatle değerlendirilmelidir. Sermayeye ilave edilmiş bile olsa, işletmeden çekilen sermaye düzeltmesi farkları “sermaye çekilişi vergilendirme” kapsamında değerlendirilir ve vergi doğar.
Özetle
- Enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan olumlu farklar, sermayeye eklenebilir.
- Sermayeye eklenen bu tutarlar işletmeden çekilirse, mahiyetine göre bu işlem vergiye tabi tutulabilir.
- Bu çekiliş, kâr dağıtımı sayılmasa da vergi yükümlülüğü doğurabilir.
Bu tür işlemleri yapmadan önce, özellikle muhasebe ve vergi mevzuatına hâkim bir uzmandan görüş almak işletmeler için büyük önem taşır. Yanlış uygulamalar, beklenmeyen vergi yükleri doğurabilir.
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü | ||||
| Sayı | : | B.07.1.GİB.4.34.19.02-019.01-420 | 03/05/2011 | |
| Konu | : | İşletmeden çekilen sermaye düzeltmesi olumlu farklarının vergiye tabi tutulup tutulmayacağı. | ||
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, 2004 hesap döneminde varlıklarınız ve özkaynaklarınızın enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucu oluşan sermaye düzeltmesi olumlu farkları toplamının sermayeye ilave edildiği, tamamlanan yatırımların amortisman yoluyla itfa edilmesi sonucu serbest kalan sermayenin bir kısmının işletmeden çekilmesi ihtiyacı doğduğu belirtilerek, söz konusu işlemin vergiye tabi olup olmadığı hususunda Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 298’inci maddesinin (A) fıkrasının (5) numaralı bendinin 5228 sayılı Kanunla değişik 5’inci fıkrasında; “Pasif kalemlere ait enflasyon fark hesapları, herhangi bir suretle başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin yapıldığı dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tâbi tutulur. Ancak öz sermaye kalemlerine ait enflasyon farkları düzeltme sonucu oluşan geçmiş yıl zararlarına mahsup edilebilir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sermayeye ilave edilebilir; bu işlemler kâr dağıtımı sayılmaz.”
Aynı maddenin yine (A) fıkrasının (6) numaralı bendinde; “Amortismanlar ve itfa payları, düzeltilmiş değerler üzerinden hesaplanır.”
…” hükümleri yer almaktadır.
Konu ile ilgili olarak yayımlanan 328 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nin “XII. Pasif Kalemlere Ait Enflasyon Fark Hesabında Yer Alan Değerlerin Çekilişi” başlıklı bölümünde; “Parasal olmayan pasif kalemler arasında yer alan “avans ve depozitolar, hakedişler, kar yedekleri ve özel fonlar (sabit kıymet yenileme fonu gibi)” hariç olmak üzere; pasif kalemlere ait enflasyon fark hesapları, herhangi bir suretle başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin yapıldığı dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tabi tutulacaktır. Ancak öz sermaye kalemlerine ait enflasyon fark hesapları, kurumlar vergisi mükelleflerince sermayeye ilave edilebilecek ve bu işlem kar dağıtımı sayılmayacaktır.” denilmektedir.
Buna göre, şirketiniz sermayesinin bir kısmının işletmeden çekilmesi işlemi, sermayeye eklenmiş olan pasif kalemlere ait enflasyon fark hesaplarının işletmeden çekilmesi olarak değerlendirilecek olup, çekilen tutarın vergiye tabi tutulması gerekmektedir.
…
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
