Serbest meslek erbabı, yanında çalışan personelin özel tedavi harcamalarını gider yazabilir mi? Gelir İdaresi, tedavi masrafı ne zaman ücret, ne zaman sosyal yardım sayılır, detaylı şekilde açıkladı.
Durum:
Bir mali müşavir yanında çalışan personelin ağır hastalık nedeniyle karşılanmayan tedavi giderlerini kendisi ödedi.
Soru şu:
Bu tutarı serbest meslek kazancından düşebilir miyim?
GİB Ne Diyor?
1. Tedavi Gideri Çalışana Sağlanan Menfaattir
Bu masraf, çalışana sağlanan bir menfaat olduğu için ücret olarak kabul ediliyor.
-Personele sağlanan bu ödeme, net ücret sayılıyor.
–Brütleştirilmeli, bordroya dahil edilmeli,
-Ve Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesine göre stopaja tabi tutulmalı.
-Ancak bu şekilde gider olarak yazılabilir.
-2. GVK 68/2’ye Göre Gider Olamaz
Eğer bu tedavi gideri:
-İş yerinde verilen bir sağlık hizmeti değilse
-Personelin kendi adına düzenlenmiş özel sağlık kurumu faturası ise
-Harcama doğrudan iş ile bağlantılı değilse
-Bu ödeme, 68/2 kapsamında gider sayılamaz.
Yani doğrudan düşemezsiniz.
Ne Yapılmalı?
| Durum | Gider Yazılabilir mi? | Nasıl? |
|---|---|---|
| Tedavi masrafı işverence karşılandı | Evet | Brütleştir, bordroya ekle, stopaj uygula |
| Fatura personel adına, özel sağlık hizmeti | Hayır | Doğrudan gider yazılamaz |
Örnek Senaryo:
Personelin tedavisi için özel hastaneye 5.000 TL ödeme yapıldı.
Fatura personel adına, ödeme işverenden.
Bu 5.000 TL’lik ödeme brüt ücret gibi bordroya eklenirse:
-Tutar brütleştirilir
-Bordroda gösterilir
-Bu durumda ücret bordrosu kaydı ile gider olarak yazılabilir.
Ancak doğrudan tedavi masrafı gibi düşürülmeye kalkarsa:
–GİB kabul etmez.
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları Usul Grup Müdürlüğü |
| Sayı | : | E-27575268-105[238-2023-220]-491777 | 01.11.2023 | |
| Konu | : | Mali müşavirin yanında çalışan personelin tedavi harcamalarının serbest meslek kazancının tespitinde indirim konusu yapılıp yapılamayacağı | ||
| İlgi | : | … |
İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ve eki dilekçenizin incelenmesinden, mali müşavirlik faaliyeti ile iştigal ettiğiniz, yanınızda çalışan personelin geçirdiği ağır hastalık nedeniyle tedavi giderlerinin % 90’ının Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılandığı, karşılanmayan kısım için özel sağlık hizmeti sunucularından bazı tedavi ve tahlil hizmeti alındığı, bu hizmetlere ilişkin ödemelerin tarafınızdan karşılandığı, söz konusu tedavi hizmetlerine ilişkin fatura ve serbest meslek makbuzunun tedaviden faydalanan çalışanınız adına düzenlendiği belirtilerek, tarafınızca ödenen tedavi harcamalarının personele sağlanan sosyal yardım olarak değerlendirilmeksizin 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 68/2 nci maddesi uyarınca serbest meslek kazancınızın tespitinde gider olarak hasılattan indirilip indirilemeyeceği hususunda görüş talep edildiği anlaşılmış olup konu hakkında Başkanlığımız görüşü aşağıda açıklanmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun;
– “Ücretin tarifi” başlıklı 61 inci maddesinde; “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.
…”,
– “Serbest meslek kazancının tarifi” başlıklı 65 inci maddesinde; “Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.
Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.
…”,
– “Serbest meslek kazancının tespiti” başlıklı 67 inci maddesinde; “Serbest meslek kazancı bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para ve ayınlar ve diğer suretlerle sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerden bu faaliyet dolayısıyle yapılan giderler indirildikten sonra kalan farktır.
…”,
– “Mesleki giderler” başlıklı 68 inci maddesinde; “Serbest meslek kazancının tespitinde aşağıda yazılı giderler hasılattan indirilir.
1.Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderler (İkametgâhlarının bir kısmını iş yeri olarak kullananlar, ikametgâh için ödedikleri kiranın tamamı ile ısıtma ve aydınlatma gibi diğer giderlerin yarısını indirebilirler. İş yeri kendi mülkü olanlar kira yerine amortismanı, ikametgâhı kendi mülkü olup bunun bir kısmını iş yeri olarak kullananlar amortismanın yarısını gider yazabilirler.).
2. Hizmetli ve işçilerin iş yerinde veya iş yerinin müştemilatındaki iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatı (bu primlerin ve aidatın geri alınmamak üzere Türkiye’de kain sigorta şirketlerine veya emekli ve yardım sandıklarına ödenmiş olması ve emekli ve yardım sandıklarının tüzel kişiliği haiz bulunmaları şartıyla) ile 27’inci maddede yazılı giyim giderleri,
…”
– “Vergi tevkifatı” başlıklı 94 üncü maddesinde; “Kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.
1. Hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104 üncü maddelere göre
…
Yukarıdaki bentlerde yazılı vergi tevkifatının yapılmasında 96 ncı madde hükmü göz önünde tutulur.”
hükümleri yer almaktadır.
Buna göre, yanınızda çalıştırdığınız personele ait olup tarafınızca karşılanan tedavi giderlerinin, çalışana sağlanan menfaat olarak değerlendirilmesi nedeniyle, net ücret olarak kabul edilmesi ve brütleştirilerek ilgili ayların bordrolarına dahil edilmesi ve bu tutarlar üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca gelir tevkifatı yapılması gerekmektedir.
Bu kapsamda ücret olarak değerlendirilen söz konusu ödemenin Gelir Vergisi Kanununun 68 inci maddenin birinci fıkrasının (1) numaralı bendine göre kazancınızın tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.
Diğer taraftan, yanınızda çalışan personelin özel sağlık hizmeti sunucularından aldığı tedavi hizmetlerinin iş yerinde verilen tedavi hizmeti kapsamında olmaması nedeniyle, personeliniz adına düzenlenen belgelerde gösterilen ve tarafınızca ödenen tutarların, Gelir Vergisi Kanununun 68 inci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendi kapsamında serbest meslek kazancınızın tespitinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır.
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
