Kamu idareleriyle yapılan restorasyon, rölöve, restitüsyon ve mühendislik proje işleri, yüklenici firmalar açısından önemli teknik ve vergisel sorumluluklar barındırır. Özellikle bu projelerin yıllara sari iş (yani birden fazla takvim yılına yayılan işler) kapsamına girip girmediği, kurumlar vergisi ve gelir vergisi açısından beyan zamanlamasını doğrudan etkiler. Bu yazıda, söz konusu işlerin hangi şartlarda yıllara sari inşaat ve onarma işi sayılacağı ve elde edilen kazancın hangi yılın beyannamesinde beyan edilmesi gerektiği açıklanacaktır.
Yıllara Sari İş Kapsamına Giren Faaliyetler
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 42. maddesi uyarınca bir işin yıllara sari inşaat ve onarım işi olarak değerlendirilebilmesi için üç temel kriterin birlikte gerçekleşmesi gerekir:
- Faaliyet konusunun inşaat veya onarım işi olması,
- Bu işin taahhüde bağlı olarak yapılması,
- İşin birden fazla takvim yılına sirayet etmesi.
Eğer bu üç koşul sağlanıyorsa, işin tamamlandığı yılda elde edilen kar veya zarar, o yılın kazancı sayılır ve beyanı da bu yıl yapılır.
Kamu Kurumlarıyla Yapılan Restorasyon Sözleşmeleri
Örnek olayda, bir özel şirketin Vakıflar Genel Müdürlüğü ile yaptığı “Rölöve, Restitüsyon, Mühendislik Projelerinin Hazırlanması, Restorasyon ve Müzeleştirme Uygulama İşi” taahhüdü söz konusudur. İşin süresi her ne kadar 90 gün olarak belirlenmiş olsa da, süre uzatımı nedeniyle proje birden fazla takvim yılına yayılmış ve geçici kabul tutanağı sonraki yılda onaylanmıştır.
Bu nedenle, tek sözleşmeyle üstlenilen ve işin tamamı birlikte yürütülen bu uygulama işi, Gelir Vergisi Kanunu’nun 42. maddesi kapsamında yıllara sari inşaat ve onarım işi olarak değerlendirilmelidir.
Kurum kazancı, işin tamamlandığı (geçici kabul tutanağının onaylandığı) yılın kurumlar vergisi beyannamesine dahil edilmelidir.
İşin Parçalanması Durumunda Vergisel Sonuç
Eğer aynı proje kapsamındaki işler (örneğin rölöve, restitüsyon veya mühendislik projesi hazırlanması) farklı sözleşmelerle taahhüt edilmişse veya farklı geçici kabullere tabi tutulmuşsa, bu işler yapım işi sayılmaz. Dolayısıyla bu tür işlerde yıllara sari iş hükümleri uygulanmaz ve her bir işten elde edilen gelir, o yılın kazancına dahil edilerek vergilendirilir.
Sonuç
Birden fazla yıla yayılan ve tek sözleşmeyle taahhüt edilen restorasyon projeleri, yıllara sari inşaat ve onarım işi sayılır ve elde edilen kazanç geçici kabul yılının kurumlar vergisi beyannamesinde beyan edilir. Ancak farklı sözleşmelere veya geçici kabullere tabi işler bu kapsama girmez.
10 Soru 10 Cevap
1. Restorasyon projeleri yıllara sari iş sayılır mı?
Eğer tek sözleşmeyle taahhüt edilmişse ve birden fazla yıla yayılıyorsa evet.
2. Hangi şartlarda bir iş yıllara sari sayılır?
İşin inşaat veya onarım olması, taahhüde dayalı olması ve birden fazla yıla yayılması gerekir.
3. Proje süresi kısa olsa da yıllara sari olabilir mi?
Evet, eğer fiilen birden fazla takvim yılına sirayet ediyorsa.
4. Gelir hangi yılın kazancı olarak beyan edilir?
Geçici kabulün onaylandığı yılın kazancı olarak.
5. Farklı sözleşmelerle yapılan işler de yıllara sari sayılır mı?
Hayır, her biri ayrı değerlendirilir.
6. Proje sadece proje çizimi içeriyorsa da bu kapsamda mı?
Hayır, mühendislik projeleri tek başına yapım işi sayılmazsa kapsam dışıdır.
7. İhale süreci vergilendirmeyi etkiler mi?
İhale türü değil, işin niteliği ve süresi önemlidir.
8. Geçici kabul ne zaman geçerli olur?
İdarece onaylandığı tarihten itibaren geçerlidir.
9. Gelir Vergisi Kanunu’nun hangi maddesi bu konuyu düzenler?
42. ve 44. maddeleri.
10. Proje işinin kapsamı beyanı etkiler mi?
Evet, işin niteliği ve organizasyon şekli doğrudan vergilendirmeyi etkiler.
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları Gelir Ve Kurumlar Vergileri Grup Müdürlüğü |
| Sayı | : | E-62030549-120[42-2021/154]-230472 | 27.02.2022 | |
| Konu | : | Restorasyon ve Mühendislik projelerinin hazırlanması işinin yıllara sari iş kapsamında olup olmadığı hs. | ||
| İlgi | : | 01/02/2021 tarih ve 698706 sayılı özelge talep formu. |
İlgide kayıtlı özelge talep formunda; T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü ile yapmış olduğunuz … tarihli sözleşme ile “… Rölöve, Restitüsyon ve Mühendislik Projelerinin Hazırlanması, Restorasyon ve Müzeleştirme Uygulama İşi”ni üstlendiğiniz, söz konusu işin süresinin 90 gün olduğu, ancak süre uzatımı ile birlikte 17/12/2020 tarihinde idareye süresinde bildirimde bulunduğunuz, bu süre zarfında herhangi bir kesinti yapılmadığı, diğer taraftan geçici kabul tutanağının idarece 13/01/2021 tarihinde onaylandığı belirtilerek, söz konusu işten elde edilen kazancın hangi yılın gelirine dahil edileceği hususunda Başkanlığımız görüşleri talep edilmektedir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde;
“(1) Kurumlar vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safî kurum kazancı üzerinden hesaplanır.
(2) Safî kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticarî kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır. Ziraî faaliyetle uğraşan kurumların bu faaliyetinden doğan kazançlarının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun 59 uncu maddesinin son fıkra hükmü de dikkate alınır.”
hükümlerine yer verilmiştir.
Öte yandan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesinin birinci fıkrasında; “Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarma işlerinde kar veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak, mezkur yıl beyannamesinde gösterilir. “ hükmü,
Aynı Kanunun 44 üncü maddesinde de; “İnşaat ve onarma işlerinde geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarih; diğer hallerde işin fiilen tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarih bitim tarihi olarak kabul edilir.”
hükmü yer almaktadır.
Bir işin Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesi kapsamına girmesi için faaliyet konusu işin, inşaat ve onarma işi olması, işin taahhüde bağlı olarak yapılması ve birden fazla takvim yılına sirayet etmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 4 üncü maddesinde; “yapım” bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma ve dekapaj gibi her türlü inşaat işleri ve bu işlerle ilgili tesisat, imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işleri olarak tanımlanmıştır.
Genel anlamı ile inşaat, malzeme ve işçilik kullanmak suretiyle meydana getirilen gayrimenkulün yapı kısmına ait faaliyetlerinin tümünü kapsamakta, onarım ise, bir gayrimenkulün iskeleti dışında harap olan kısımlarının yeniden yapılması ile ilgili büyük ölçüdeki tamirat ve yenileme faaliyetlerini ifade etmektedir.
Öte yandan, … tarihli ve … evrak sayılı dilekçeniz ekinde yer alan Vakıflar Genel Müdürlüğünün … tarihli ve … sayılı yazısında … Rölöve, Restitüsyon ve Mühendislik Projelerinin Hazırlanması, Restorasyon ve Mühendislik Projelerinin Hazırlanması, Restorasyon ve Müzeleştirme Uygulama İşinin, Vakıf Kültür Varlıklarının Onarımları ve Restorasyonları ile Çevre Düzenlemesine İlişkin Mal ve Hizmet Alımlarına Dair Usul ve Esaslara göre ihale edilerek şirketinizin taahhüdü altında tamamlandığı, söz konusu uygulama işinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “İstisnalar” başlıklı 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (k) bendine tabi olarak yaptırıldığı ifade edilmiştir.
Anılan Kanunun “İstisnalar” başlıklı 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (k) bendinde ise “Vakıf kültür varlıklarının onarımları ve restorasyonları ile çevre düzenlemesine ilişkin mal veya hizmet alımları,” hükmüne yer verilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalara göre, gerek ilgide kayıtlı özelge talep formu ve eklerinin gerekse … tarihli ve … evrak sayılı dilekçeniz ve ekinin incelenmesinden Şirketiniz tarafından yüklenilen, … nin restorasyon ve onarımını da içeren ve birden fazla takvim yılına sirayet ettiği anlaşılan “… Rölöve, Restitüsyon ve Mühendislik Projelerinin Hazırlanması, Restorasyon ve Müzeleştirme Uygulama İşi”nin tek sözleşmeyle taahhüt edilmiş olması kaydıyla Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesi kapsamında yıllara sari inşaat ve onarım işi olarak değerlendirilmesi gerekmekte olup söz konusu işten elde edilecek kazancın geçici kabul tutanağının İdarece onaylandığı yılın kurumlar vergisi beyannamesine dahil edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, söz konusu işin ayrı ayrı sözleşmelerle taahhüt edilmesi veya ayrı ayrı geçici kabule tabi olması halinde “… Rölöve, Restitüsyon ve Mühendislik Projelerinin Hazırlanması, Restorasyon ve Müzeleştirme Uygulama İşi”nin Kamu İhale Kanununun 4 üncü maddesinde tanımlanan yapım işi mahiyetinde olmayan kısımları Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesi kapsamında yıllara sari inşaat ve onarma işi olarak değerlendirilmeyeceğinden bu işlerden elde edilen kazancın ilgili oldukları dönem kurum kazancına dahil edilerek vergilendirileceği tabiidir.
…
ÖNERİLEN VİDEO İÇERİK
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
