Bir sermaye şirketinin geçmiş dönem zararlarının, ortaklar tarafından sermayeye ilave edilmeden karşılanması merak edilen ve zaman zaman sorulan sorulardandır. Ancak bu durumda şirketin muhasebe ve vergi açısından nasıl işlem yapması gerektiği belirsizlik yaratabilir. İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 18.04.2017 tarihli özelgesi, bu konuda net bir yol haritası çiziyor.
Şirket Zararını Ortak Karşılar: Sermaye Değil, Gelir
Sermaye şirketlerinde geçmiş yıl zararlarının kapatılması için ortaklar tarafından şirkete nakit aktarılması halinde, bu tutar sermaye artışı olarak kaydedilmemişse, doğrudan gelir yazılması gerekir.
Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre, sermaye artışı ancak tescil edilerek ve esas sözleşme değiştirilerek yapılabilir. Bu işlemler yapılmadığında şirketin öz sermayesini güçlendirse de bu katkı, sermaye olarak değerlendirilmez ve vergi matrahına dâhil kazanç sayılır.
Muhasebe ve Vergi Açısından Değerlendirme
- Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre, kurum kazancı, Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazanç hükümlerine göre belirlenir.
- Gelir Vergisi Kanunu’nun 38. maddesi öz sermayeye yapılan katkıların ticari kazanç üzerindeki etkisini tanımlar.
- Ortak tarafından sermayeye ilave edilmeyen ödeme, ticari kazancın bir unsuru olarak görülür.
- Geçmiş yıl zararlarının karşılanması, bir bağış ya da sermaye artışı değil, şirket lehine bir kazançtır.
Uygulamada Ne Yapılmalı?
Eğer ortaklar zarar karşılamak amacıyla ödeme yapacaksa:
- Bu tutar sermayeye ilave edilmelidir.
- Eğer sermaye artışı tercih edilmeyecekse, bu tutar gelir olarak kaydedilmeli ve vergi matrahına dahil edilmelidir.
- Kurul kararı alınsa dahi, sermayeye ilave edilmediği sürece bu tutar gelir sayılır.
10 Soru – 10 Cevap
1. Şirket zararlarını ortaklar karşılayabilir mi?
Evet, ancak bu işlem sermayeye ilave edilmezse gelir sayılır.
2. Ortakların yaptığı ödeme nasıl muhasebeleştirilir?
Gelir olarak kaydedilir, kurum kazancına dâhil edilir.
3. Bu tutar vergilendirilir mi?
Evet, kurum kazancı olduğu için kurumlar vergisine tabidir.
4. Sermayeye ilave edilirse ne olur?
Kâr dağıtımı sayılmaz ve gelir olarak yazılmaz.
5. Kurul kararı yeterli midir?
Hayır, yasal sermaye artış prosedürü uygulanmalıdır.
6. Sermaye artışı nasıl yapılır?
TTK’ya göre esas sözleşme değişikliği ve tescil gereklidir.
7. Bu işlem bağış olarak değerlendirilebilir mi?
Hayır, bağış sayılmaz; gelir hükmündedir.
8. Şirketin öz sermayesi artar mı?
Evet, ancak vergisel olarak kazanç sayılır.
9. Ortaklara vergi yansır mı?
Hayır, gelir şirkette doğar, ortaklara değil.
10. Bu kayıtlar hangi hesaplarda izlenir?
Gelir hesaplarında yer almalı; örneğin “Diğer Olağan Gelir ve Kârlar”.
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü
Sayı : 11395140-105[VUK-1-20468]-107234 18.04.2017
Konu :Dönem zararının bir kısmının sermaye olarak konulmadan şahıs ortakları tarafından karşılanması durumunda gelir olarak kayıt edilip edilemeyeceği hk.
İlgi : 18/01/2017 tarih ve ……… evrak kayıt sayılı özelge talep formunuz.
İlgide kayıtlı özelge talep formunda; Şirketinizin 2016 yılı ve önceki dönemler zararının bir kısmının sermaye olarak konulmadan ortaklar kurulu kararı ile şahıs ortakları tarafından karşılanması durumunda ortaklar tarafından karşılanan tutarın gelir olarak kayıt edilip edilmeyeceği hususunda bilgi talep edildiği anlaşılmıştır.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 6’ncı maddesinin birinci fıkrasında kurumlar vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı belirtilmiş, maddenin ikinci fıkrasıyla da safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazanç hakkındaki hükümleri uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 38’inci maddesinde “Bilanço esasına göre ticari kazanç, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet farktır. Bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce:
1. İşletmeye ilave olunan değerler bu farktan indirilir;
2. İşletmeden çekilen değerler ise farka ilave olunur.
Ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanunu’nun değerlemeye ait hükümleri ile bu kanunun 40 ve 41 inci maddeleri hükümlerine uyulur.” hükümlerine yer verilmiştir.
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 9’uncu maddesiyle her yıla ilişkin tutarlar ayrı ayrı gösterilmek ve beş yıldan fazla nakledilmemek koşuluyla geçmiş yılların beyannamesinde yer alan zararların kurumlar vergisi matrahının tespitinde, kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek üzere kurum kazancından indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 519-523’inci maddelerinde yedek akçelere ilişkin hükümlere yer verilmiş olup şirketlerin mecburi veya ihtiyari olarak ayırabileceği yedeklerin neler olduğu, bu yedeklerin şirketin kârından ayrılması gerektiği açıkça belirlenmiştir.
Aynı Kanun’un; 452-455’inci maddelerinde esas mukavelenin değiştirilmesine ilişkin hükümler, 456 ve müteakip maddelerinde esas sermayenin artırılmasına ilişkin hükümler ve 473-475’inci maddelerinde de esas sermayenin azaltılmasına ilişkin hükümler düzenlenmiştir.Dolayısıyla esas sermayenin artırım ve azaltım işlemlerinin bu hükümlere göre yapılacağı açıktır.
Bu çerçevede geçmiş yıl zararlarının kapatılması için şirket ortakları tarafından ödenen tutarların, şirketiniz tarafından Türk Ticaret Kanunu hükümleri kapsamında sermayeye ilave edilmemesi ve vergi mevzuatında bir istisna hükmü bulunmaması nedeniyle, gelir olarak kabul edilmesi ve kurum kazancına dâhil edilmesi gerekmektedir.
…
ÖNERİLEN DİĞER İÇERİKLER
Matrah Artırımı Yapanlar Geçmiş Yıl Zararların İndirimine Dikkat!
Zarar ziyan bedeli olarak alınan tazminat bedelinin beyan edilip edilmeyeceği
Zarar nedeniyle kullanılamayan özel sigorta primleri izleyen yıla devreder mi?
Zarar Mahsubunun Yasal Dayanağı
2023 Sonundaki hani zarar 2024 yılındaki karlardan indirilebilecek?
Geçici Vergi Beyannamesinde Geçmiş Yıl Zararları Yazılmalı Mıdır?
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
