İş hukuku kapsamında en önemli konulardan biri, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshi sürecidir. Çalışanlar ve işverenler için büyük önem taşıyan bu süreç, iş güvencesi, ihbar süresi ve tazminat gibi birçok unsuru içinde barındırır. İş Kanunu’nun 17. maddesine göre, iş sözleşmesinin feshedilmeden önce karşı tarafa bildirilmesi zorunludur. Peki, ihbar süresi, fesih bildirimi ve tazminat konularında dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir? İşte detaylar…
İhbar Süresi Nedir?
İhbar süresi, işçi veya işveren tarafından iş sözleşmesinin sona erdirileceği yönünde yapılan bildirimin ardından geçmesi gereken süreyi ifade eder. Bu süreler, işçinin çalışma süresine göre farklılık göstermektedir:
- 6 aydan az kıdemi olan işçiler için → 2 hafta – 14 gün
- 6 ay – 1,5 yıl kıdemi olan işçiler için → 4 hafta – 28 gün
- 1,5 yıl – 3 yıl kıdemi olan işçiler için → 6 hafta – 42 gün
- 3 yıldan fazla kıdemi olan işçiler için → 8 hafta – 56 gün
Bu süreler asgari olup, iş sözleşmeleri ile artırılabilir.
İhbar Süresine Uymamanın Sonuçları
İş sözleşmesini fesheden taraf, ihbar süresine uymadığı takdirde, karşı tarafa ihbar süresi kadar ücret ödemek zorundadır. Bu ödeme, ihbar tazminatı olarak adlandırılır.
- İşveren, işçiyi ihbar süresine bağlı kalmadan işten çıkarmak istiyorsa, ihbar süresi boyunca ödenmesi gereken maaşı peşin ödemek zorundadır.
- İşçi, iş sözleşmesini ihbar süresine uymadan feshederse, işverene ihbar süresine ait ücret kadar tazminat öder.
İhbar Süresinde İşçi Hakları ve İş Güvencesi
İhbar süresi ve fesih süreci, işçinin haklarını koruyacak şekilde düzenlenmiştir. İşverenin keyfi işten çıkarmaları önlemesi amacıyla iş güvencesi sağlanmaktadır. Bu kapsamda:
- İşverenin, ihbar süresi içinde işçiyi işten çıkarması, işçinin iş güvencesi haklarını kullanmasına engel değildir.
- Eğer işveren haklı bir neden olmaksızın işçiyi işten çıkarırsa, işçiye ihbar süresinin üç katı tutarında tazminat ödemesi gerekebilir. Buna ilişkin düzenleme Kanun’un 17’nci maddesinde şu şekilde verilmiştir. “İşverenin bildirim şartına uymaması veya bildirim süresine ait ücreti peşin ödeyerek sözleşmeyi feshetmesi, bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddesi hükümlerinin uygulanmasına engel olmaz. 18 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddelerinin uygulanma alanı dışında kalan işçilerin iş sözleşmesinin, fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödenir. Fesih için bildirim şartına da uyulmaması ayrıca dördüncü fıkra uyarınca tazminat ödenmesini gerektirir.”
İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
İhbar tazminatının hesaplanmasında, çalışanın brüt maaşı esas alınır. Ayrıca işçiye sağlanan yan haklar (prim, yol, yemek gibi) da hesaplamaya dahil edilir.
İş sözleşmesinin süreli feshi, hem işçilerin hem de işverenlerin haklarını güvence altına alan önemli bir süreçtir. İhbar süresi, iş güvencesi ve ihbar tazminatı gibi konular, İş Kanunu çerçevesinde net bir şekilde belirlenmiştir. Çalışanlar ve işverenler, yasal haklarını bilerek hareket etmeli ve ihbar süresi kurallarına uygun şekilde sözleşmelerini sonlandırmalıdır.
İş Kanunu’ndaki ilgili madde aşağıda verilmiştir.
Süreli fesih
Madde 17 – Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir.
İş sözleşmeleri;
a) İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,
b) İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,
c) İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,
d) İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra,
feshedilmiş sayılır.
Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir.
Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.
İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.
İşverenin bildirim şartına uymaması veya bildirim süresine ait ücreti peşin ödeyerek sözleşmeyi feshetmesi, bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddesi hükümlerinin uygulanmasına engel olmaz. 18 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddelerinin uygulanma alanı dışında kalan işçilerin iş sözleşmesinin, fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödenir. Fesih için bildirim şartına da uyulmaması ayrıca dördüncü fıkra uyarınca tazminat ödenmesini gerektirir.
Bu maddeye göre ödenecek tazminatlar ile bildirim sürelerine ait peşin ödenecek ücretin hesabında 32 nci maddenin birinci fıkrasında yazılan ücrete ek olarak işçiye sağlanmış para veya para ile ölçülmesi mümkün sözleşme ve Kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur.
Kaynak: 4857 Sayılı İş Kanunu Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
