5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 40. maddesi, çalışanlara fiili hizmet süresi zammı (FHSZ) sağlayan kritik düzenlemeler içeriyor. Özellikle tehlikeli ve yıpratıcı işlerde çalışan sigortalıların emeklilik hakları açısından avantajlar sunan bu madde, doğru uygulandığında çalışanlar için önemli kazanımlar sağlıyor. Ancak, uygulamada en sık karşılaşılan sorunlardan biri, işverenler tarafından yapılan hatalı meslek kodu bildirimi.
Yeni Dönem Başlıyor: Nisan 2025 Bildirimleriyle Gelen Değişiklik
Nisan 2025 döneminden itibaren, SGK sisteminde önemli bir güncelleme devreye giriyor. APHB/MUHSGK üzerinden yapılan bildirimlerde, fiili hizmet süresi zammına tabi belge türleri ile gönderilen hizmetlerde, kısıtlanmış meslek kodları için artık sistem hata mesajı verecek ve bildirim yapılamayacak. Bu, hem işverenler hem de meslek mensupları için sürecin dikkatle yönetilmesini zorunlu kılıyor.
FHSZ’den Kimler Yararlanabilir?
Kanunun 4. maddesinin 1. fıkrasının (a) ve (c) bentlerine tabi çalışanlar, yalnızca Kanun’un 40. maddesinde belirtilen işlerde ve riskli koşullarda fiilen çalışmaları durumunda fiili hizmet süresi zammından faydalanabilirler. Ancak burada kritik bir husus var: Yapılan işin niteliğiyle bildirilen meslek kodunun birebir uyumlu olması gerekiyor.
Hatalı Meslek Kodu = Hak Kaybı
Çalışanın gerçekten FHSZ kapsamına giren bir işte çalışmasına rağmen meslek kodunun hatalı bildirilmesi durumunda, bu hakkını kaybetme riski doğar. Bu nedenle meslek mensuplarının ve işverenlerin, SGK tarafından yayımlanan kısıtlı meslek kodları listesini esas alarak güncel ve doğru bildirim yapması gerekiyor.
Örnek: Şoförlük vs. İtfaiye Şoförlüğü
Normal şoförlük mesleği FHSZ kapsamında değerlendirilmezken, itfaiye şoförlüğü bu kapsama girer. Ancak her iki görev de benzer gözükse de, SGK açısından farklı risk gruplarında değerlendirildiği için doğru kodlama kritik hale gelir.
Soru & Cevap Bölümü:
1. Fiili hizmet süresi zammı nedir?
Sigortalının yıpranma payı nedeniyle erken emeklilik hakkı kazanmasını sağlayan süredir.
2. Hangi meslekler FHSZ kapsamındadır?
SGK’nın 40. maddesinde belirtilen, riskli ve yıpratıcı işler kapsamındadır.
3. Meslek kodu neden önemlidir?
FHSZ hakları, işin niteliğine uygun meslek kodu ile SGK’ya bildirilmişse geçerli olur.
4. Hatalı meslek kodu bildirimi ne gibi sonuçlar doğurur?
Çalışanın FHSZ hakkını kaybetmesine veya bildirimin reddedilmesine neden olur.
5. Nisan 2025’te ne değişiyor?
Kısıtlanan meslek kodları ile yapılan FHSZ bildirimi sistem tarafından engellenecek.
6. Bildirim nasıl yapılmalıdır?
APHB/MUHSGK üzerinden, uygun belge türü ve doğru meslek kodu ile yapılmalıdır.
7. Kısıtlanan meslek kodları nedir?
SGK tarafından yayımlanan ve FHSZ bildiriminde kullanımı sınırlandırılmış kodlardır.
8. İtfaiye şoförlüğü FHSZ kapsamına girer mi?
Evet, riskli ve yıpratıcı bir iş olarak değerlendirilir.
9. Kimler bu kurallara uymak zorundadır?
Tüm işverenler, insan kaynakları uzmanları ve muhasebe/SGK meslek mensupları.
10. Meslek kodu güncellemeleri nasıl yapılabilir?
SGK sisteminde doğru kod ile hizmet bildirimi yeniden düzenlenmelidir
İSMMMO MESLEK KODU KISITLAMASI HAKKINDA DUYURU
21.05.2025
Değerli Meslek Mensubumuz,
Bilindiği üzere 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Salık Sigortası Kanunun “fiili hizmet süresi zammı” başlıklı 40 maddesinde sayılan işlerde veya işyerlerinde çalışan sigortalılar fiili hizmet süresi zammından yararlanabilmektedir. Kanunun 4. Maddesinin 1 (a) ve (c) bentleri kapsamında çalışanların Kanunun 40. Maddesinde yer alan çalışmaların fiili hizmet süresi zammı kapsamında değerlendirilebilmesi için Kanun kapsamındaki işyerleri ile birlikte belirtilen işlerde fiilen çalışması ve söz konusu işlerin risklerine maruz kalması şartı aranılmaktadır. Yapılan işin fiilen riskine maruz kaldığı halde meslek kodu işverenlerce, hatalı bildirilen sigortalıların hatalı meslek kodları düzeltilerek yapmış oldukları işe uygun meslek
kodu bildirimlerinin yapılması ya da hizmetlerin FHSZ tabi olmayan belge türü ile bildirilmesi gerekmektedir.
Örneğin; şoförlük FHSZ kapsamında belirlenen işlerden olmaması nedeniyle kısıtlanan meslek kodu listesinde yer almasına karşın itfaiye şoförlüğü FHSZ kapsamında bir çalışma olup kısıtlanan meslek kodu listesinde yer almamaktadır.
Nisan 2025 dönemine ait hizmetlerin bildirimlerinden itibaren geçerli olmak üzere, kısıtlanan meslek kodlarından işyeri tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna fiili hizmet süresi zammına tabi belge türleri ile 5510 sayılı Kanunun 4.maddesi 1.fıkrasının (a) bendine tabi çalışanların
APHB/MUHSGK aracılığı ile hizmetlerinin bildirimi engellenecek olup bildirim aşamasında işverenlere hata mesajı ile dönülecektir.
Meslek Mensuplarımızın FHSZ bildiriminde belirtilen esaslara uygun ve kısıtlanan meslek kodlarında yer alan listeyi dikkate alarak bildirimde bulunmaları gerekmektedir.
Bilgilerinize sunar, çalışmalarınızda başarılar dileriz.
Saygılarımızla,
Kaynak: İSMMMO Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
