Ticari faaliyetlerde sık karşılaşılan konulardan biri de dava konusu edilen faturaların muhasebe kayıtlarına alınıp alınamayacağı ve bu faturalar üzerinden KDV indirimi yapılıp yapılamayacağıdır. Bu yazımızda, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın görüşlerine dayalı olarak bu önemli konuyu açıklıyoruz.
Vergi Usul Kanunu Kapsamında Faturaların Kayda Alınması
Vergi Usul Kanunu’na göre bir işletmenin gerçekleştirdiği alım-satım işlemleri, belgelere dayalı olarak ve zamanında muhasebe kayıtlarına geçirilmelidir. Özellikle Vergi Usul Kanunu’nun 219. maddesi, işlem kayıtlarının en fazla 10 gün gecikmeli, esas defterlere ise 45 gün içinde aktarılması gerektiğini açıkça ifade eder.
Ayrıca, fatura düzenleme süresi de yasal olarak sınırlıdır. 231. maddeye göre, mal teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren en geç 7 gün içinde fatura düzenlenmelidir. Bu süre içinde düzenlenmeyen faturalar, hiç düzenlenmemiş sayılır.
KDV Kanunu Açısından Dava Konusu Faturalar
Katma Değer Vergisi Kanunu’na göre, işletmeler yaptıkları alımlar sonucunda oluşan KDV’yi indirim konusu yapabilir. Ancak burada önemli bir detay var: İndirim hakkı, belgenin ilgili yıl veya en geç izleyen yıl sonuna kadar deftere kaydedilmesi şartına bağlıdır.
Ancak özel durumlar için Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nin III/C-5.6 bölümünde bir istisna getirilmiştir. Tebliğe göre, alıcı tarafından dava konusu edilen faturalar ilgili takvim yılında kayıtlara alınamamışsa, dava sonuçlandığı yıl içerisinde bu faturalar kayıtlara alınmak koşuluyla KDV indirimi yapılabilir.
Uygulamada Örnek Durum: Otobüs Alımı ve İtiraz Süreci
Bir mükellef, başka bir firmadan yedi adet otobüs satın almış ancak fatura bedellerinin sözleşme fiyatlarından yüksek olması nedeniyle itiraz etmiş ve faturaları kayıtlarına almamıştır. Bu durum yargıya taşınmıştır.
Bu gibi hallerde, faturaların yasal defterlere alınma zamanı çok önemlidir. Dava konusu olan faturalar, mahkeme süreci sonuçlandıktan sonra, kararın çıktığı yıl deftere kaydedilirse, bu faturalar üzerinden KDV indirimi yapılması mümkündür.
Sonuç ve Tavsiyeler
- Dava sürecine konu edilen faturalar, karar çıktıktan sonra deftere kaydedilirse KDV indirimi yapılabilir.
- Fatura düzenleme ve kayıt sürelerine dikkat edilmesi gerekir.
- Ticari işlemlerde oluşan anlaşmazlıklarda, faturaların yasal dayanaklarla desteklenmesi büyük önem taşır.
ÖRNEK ÖZELGE
| T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI BALIKESİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI (Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü) | ||||
| Sayı | : | 46480499-130[2017/1695]-12818 | 01.02.2019 | |
| Konu | : | Dava konusu edilen faturaların indirim konusu yapılıp yapılamayacağı. | ||
| İlgi | : | 18.09.2017 tarihli özelge talep formu. |
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; … Şti.nden yedi adet otobüs aldığınız, söz konusu otobüs bedellerinin anlaşma tutarından yüksek olması nedeniyle faturalara itiraz ederek kayıtlara almadığınız ve olayın dava konusu edildiği, araç bedelleri için … karşı firmaya ödeme yaptığınız belirtilerek yedi adet otobüs alımına ilişkin faturaların ne şekilde kayıtlara alınacağı hakkında görüş istenilmektedir.
VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN
213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
– (3) üncü maddesinin (B) fıkrasında,
“İspat: Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır.
Vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti yemin hariç her türlü delille ispatlanabilir. Şu kadar ki, vergiyi doğuran olayla ilgisi tabii ve açık bulunmayan şahit ifadesi ispatlama vasıtası olarak kullanılamaz.
İktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir durumun iddia olunması halinde ispat külfeti bunu iddia eden tarafa aittir.”,
-174 üncü maddesinde, “Defterler hesap dönemi itibariyle tutulur. Kayıtlar her hesap dönemi sonunda kapatılır ve ertesi dönem başında yeniden açılır.
Hesap dönemi normal olarak takvim yılıdır.”,
– 219 uncu maddesinde;
“Muameleler defterlere zamanında kaydedilir. Şöyle ki:
1.Muamelelerin işin hacmine ve icabına uygun olarak muhasebenin intizam ve vuzuhunu bozmayacak bir zaman zarfında kaydedilmesi şarttır. Bu gibi kayıtların on günden fazla geciktirilmesi caiz değildir.
2.Kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri, primanota ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan mazbut vesikalara dayanarak yürüten müesseselerde, muamelelerin bunlara işlenmesi, deftere işlenmesi hükmündedir. Ancak bu kayıtlar, muamelelerin esas defterlere 45 günden daha geç intikal ettirilmesine cevaz vermez.
3.Günlük kasa, günlük perakende satış ve hasılat defterleri ile serbest meslek kazanç defterine muameleler günü gününe kaydedilir.”,
-227 nci maddesinin birinci fıkrasında,
“Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.”,
-229 uncu maddesinde,
“Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.”,
-232 nci maddesinde,
“Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:
1.Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;
2.Serbest meslek erbabına;
3.Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara;
4.Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;
5.Vergiden muaf esnafa
sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.
Yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin (1.1.2018 tarihinden itibaren) 1.000 TL’yi geçmesi veya bedeli (1.1.2018 tarihinden itibaren) 1.000 TL’den az olsa dahi istemeleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi mecburidir.”,
– 231 inci maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde ise,
“Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.”
hükümlerine yer verilmiştir.
Buna göre, söz konusu otobüs alımlarınıza ait faturalar muhteviyatı işlemlerinizin, Kanunun 219 uncu maddesinde öngörülen süre dahilinde yasal defterlere kaydedilmesi gerekmektedir.
KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun;
-1/1 inci maddesinde, Türkiye’de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’ye tabi olduğu,
-10/a maddesinde, mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması; 10/b maddesinde, malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi anında vergiyi doğuran olayın meydana geldiği,
-29/1 maddesinde, mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri belgelerde gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri,
-29/3 maddesinde, indirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili belgelerin kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği
hükümleri yer almaktadır.
Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinin “III/C-5.6.İndirimin Zamanı” başlıklı bölümünde, “Diğer taraftan, düzenlenen faturanın alıcı tarafından dava konusu yapılması nedeniyle ilgili takvim yılında indirim konusu yapılamayan KDV, davanın sonuçlandığı yıl içinde alıcı tarafından kanuni defterlere kaydedilmesi şartıyla indirim konusu yapılabilir.” açıklaması yer almaktadır.
Buna göre, 2016 yılına ilişkin olarak dava konusu yapılması nedeniyle ilgili takvim yılında yasal defterlere kaydedilmeyen faturalarda yer alan KDV’nin, davanın sonuçlandığı yıl içinde söz konusu faturaların kanuni defterlere kaydedilmesi şartıyla indirim konusu yapılması mümkündür.
…
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
