Basit usul, küçük esnaf ve zanaatkârların vergi yükünü azaltmak ve muhasebe yükümlülüklerini hafifletmek için düzenlenmiş sadeleştirilmiş bir vergilendirme yöntemidir. Ancak bu sistemden yararlanmak için Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtilen bazı temel şartların sağlanması gerekir. Bu şartlar sağlanmadan hiçbir mükellef basit usule tabi olamaz.
1. Kendi İşinde Bilfiil Çalışmak veya Bulunmak
Basit usule tabi olmak isteyen kişinin kendi işinde fiilen çalışması veya işinin başında bulunması şarttır. Ancak bu durumun bazı istisnaları da vardır:
- İş yerinde yardımcı işçi veya çırak çalıştırılması bu şartı bozmaz.
- Geçici ayrılmalar (seyahat, hastalık, yaşlılık, askerlik, tutukluluk veya hükümlülük) bu zorunluluğu ortadan kaldırmaz.
- İş sahibinin ölümü halinde, dul eş veya küçük çocuklar adına işe devam edilmesi durumunda bu kişiler fiilen iş başında olmasalar da şart sağlanmış sayılır.
2. Kira Bedelinin Belirli Sınırları Aşmaması
İşyeri mülkiyeti kime ait olursa olsun, yıllık kira tutarı belirli bir limiti geçmemelidir.
- Büyükşehir belediye sınırları içinde:
2025 yılı için yıllık kira sınırı 79.000 TL - Büyükşehir dışındaki yerlerde:
2025 yılı için yıllık kira sınırı 48.000 TL
Bu sınıra hem işyerinin sahibi olan hem de kiracı olan mükellefler tabidir. Sahip olunan işyeri için “emsal kira bedeli” dikkate alınır.
Bu kıstaslar; mevcut mükellefler için takvim yılı başı itibarıyla, yeni işe başlayanlar için ise işe başlama tarihindeki durum baz alınarak değerlendirilir.
3. Gerçek Usulde Gelir Vergisine Tabi Olmamak
Bir kişinin basit usule tabi olabilmesi için, ticari, zirai veya mesleki faaliyetlerinden dolayı gerçek usulde gelir vergisi ödemiyor olması gerekir. Başka bir ifadeyle, bir mükellef bir yandan gerçek usulde vergiye tabi diğer yandan basit usulden yararlanamaz.
10 Soru 10 Cevap:
1. Basit usule tabi olmanın ilk şartı nedir?
Kendi işinde fiilen çalışmak veya işin başında bulunmaktır.
2. İşçinin ya da çırağın çalıştırılması bu hakkı engeller mi?
Hayır, yardımcı personel çalıştırmak bu şartı bozmaz.
3. Hastalık veya askerlik gibi sebeplerle işten uzak kalmak sorun yaratır mı?
Hayır, bu tür geçici durumlar istisna sayılır.
4. İşyerinin sahibi olmak basit usule engel mi?
Hayır, ancak emsal kira bedeli sınırını aşmamalıdır.
5. Kira sınırı ne kadardır?
2025 için büyükşehirde 79.000 TL, diğer yerlerde 48.000 TL.
6. Gerçek usulde vergilendirilen biri aynı anda basit usule tabi olabilir mi?
Hayır, bu iki sistem birlikte uygulanamaz.
7. Ölüm halinde dul eşin işe devamı durumunda fiilen çalışma şartı aranır mı?
Hayır, bu şart aranmaz.
8. Kira sınırları nasıl belirlenir?
329 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile her yıl güncellenir.
9. Basit usulden yararlananların başka geliri olabilir mi?
Olabilir, ancak diğer gelirler gerçek usul kapsamında beyan edilir.
10. Yeni işe başlayanlar için şartlar nasıl uygulanır?
İşe başlama tarihindeki kira durumu ve mükellefiyet şekline göre değerlendirilir.
ÖNERİLEN İLGİLİ İÇERİKLER
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
