E-ticaretin hızla büyümesiyle birlikte, müşteri sadakatini artırmak adına firmalar farklı kampanya modelleri uygulamaya başladı. Bunlardan biri de para puan sistemleri. Peki, firmalar tarafından tüketiciye sunulan bu para puanların vergisel durumu ne olacak? Gider olarak ne zaman yazılır? Fatura veya belge düzeni gerekir mi?
Bu yazıda, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın görüşüne dayanarak para puan sistemlerinin Kurumlar Vergisi, Gelir Vergisi ve Vergi Usul Kanunu karşısındaki yerini netleştiriyoruz.
Para Puan Nedir?
İnternetten satış yapan firmalar, müşteri sayısını ve alışveriş hacmini artırmak amacıyla, belirli dönemlerde veya alışveriş karşılığında müşterilerin hesaplarına para puan yükleyebilir. Bu puanlar, gelecekte yapılacak alışverişlerde indirim olarak kullanılır ya da tamamen ücretsiz ürün ve hizmet alımına olanak tanır.
Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi Yönünden Değerlendirme
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre;
- Para puan uygulaması, müşteri portföyünü artırmak amacıyla yapıldığından ticari kazancın elde edilmesi ve idamesi kapsamında bir genel giderdir.
- Ancak bu gider, müşteri para puanı kullandığında, yani puan alışverişte kullanıldığında gider olarak kaydedilmelidir.
- Tahakkuk esasına göre, para puan harcaması gerçekleştiği anda mahiyet ve tutar itibarıyla kesinleştiği için ilgili dönemin kurum kazancı tespitinde dikkate alınabilir.
Vergi Usul Kanunu Açısından Belge Düzeni
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 228. maddesi kapsamında;
- Grupara gibi para puanlar, müteferrik ve örfe uygun giderler sayılır.
- Bu nedenle, belge temin edilemeyen ama tutarı belli olan para puanlar, belge aranmaksızın gider yazılabilir.
- Ancak bu tür harcamaların, işin genişliğine ve niteliğine uygun olması ve banka hareketleri gibi destekleyici belgelerle tevsik edilmesi şarttır.
Uygulamada Ne Yapmalı?
- Para puan müşteriye tanımlandığında değil, müşteri kullandığında gider kaydı yapılmalı.
- Kullanılan tutarın gerçeğe uygunluğunu kanıtlamak için banka dökümleri ve sistem kayıtları saklanmalı.
- Tutarlar ticari kazançla ilişkilendirilebilir olmalı, keyfi ve aşırı olmamalıdır.
10 Soru 10 Cevap
- Para puan ne zaman gider yazılır?
Kullanıldığı dönemde gider olarak yazılır. - Para puan harcamaları belgeye tabi mi?
Hayır, 228. madde kapsamında belge aranmaksızın gider yazılabilir. - Tahakkuk esası ne anlama gelir?
Gelir veya giderin kesinleştiği dönem esas alınır, ödeme zamanı dikkate alınmaz. - Para puanlar neden gider sayılır?
Ticari kazancın elde edilmesi ve müşteri kazanımı amacıyla kullanılır. - Müşteri puanı kullanmazsa gider kaydı yapılır mı?
Hayır, ancak kullanım gerçekleştiğinde kaydedilir. - Hangi belgelerle desteklenmelidir?
Banka hareketleri ve sistem kayıtları gibi tevsik edici belgeler saklanmalıdır. - Keyfi puanlar gider sayılır mı?
Hayır, makul ve ticari faaliyetle uyumlu olması gerekir. - İndirim mi sayılır yoksa gider mi?
Para puanlar doğrudan gider olarak kaydedilir, satış indirimi değil. - Puan tanımlandığında gelir azalır mı?
Hayır, sadece kullanım anında gider etkisi doğar. - İnternet satışlarında tüm kampanyalar bu kapsama girer mi?
Hayır, yalnızca belge düzeni ve vergi kanunlarına uygun olanlar girer.
ÖRNEK ÖZELGE
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü
Sayı : 11395140-105[229-2016/VUK-1-19744]-74099 23.01.2018
Konu :İnternetten yapılan satışlara ilişkin para puan uygulamasının vergilendirilmesi ve belge düzeni.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ve ekinin tetkikinden; şirketinizin her türlü mal ve hizmetin internet, görsel ve yazılı basın araçlarını kullanarak ticaretinde aracılık yapma, gerekli organizasyonlarda bulunma, ürünlerin tanıtım ve pazarlamasında özellikle interneti kullanarak müşteri ve satıcıyı buluşturma işlerini yaptığı, bu kapsamda müşteri portföyünü dolayısıyla satış hasılatını artırmak amacıyla “…..” olarak isimlendirilen para puanların internet üzerinden üyeliği bulunan müşterilerin, yaptıkları alışverişler karşılığında veya harcama yapmasalar bile belli dönemlerde kullanılmak üzere hesaplarına yüklendiği, müşterilerin söz konusu para puanları siteden yapacakları ücretsiz mal ve hizmet alımında ya da alışveriş tutarından tenzil ederek kullanabileceklerinden bahisle müşteri portföyünü artırmak amacıyla verilen ve “Grupara” olarak adlandırılan para puanların müşterilere verildiği dönemde mi yoksa kullanıldığı dönemde mi gider kaydedileceği ve belge düzeninin nasıl olması gerektiği hususlarında görüş talep edildiği anlaşılmaktadır.
1) KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde, kurumlar vergisinin mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
Diğer taraftan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun;
– 37 nci maddesinde, “Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır.”,
– 38 inci maddesinde, “Bilanço esasına göre ticari kazanç, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet farktır. Bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce:
1. İşletmeye ilave olunan değerler bu farktan indirilir;
2. İşletmeden çekilen değerler ise farka ilave olunur.
Ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümleri ile bu kanunun 40 ve 41 inci maddeleri hükümlerine uyulur.”
hükümlerine yer verilmiştir.
Aynı Kanunun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde ise; ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin, safi kazancın tespitinde indirim konusu olarak dikkate alınabileceği hükme bağlanmış olup, yapılan giderlerin bu hüküm uyarınca indirim konusu yapılabilmesi için söz konusu giderlerle kazancın elde edilmesi arasında doğrudan ve açık bir illiyet bağının bulunması zorunludur. Bu mahiyette olmayan giderler ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılamayacaktır.
Ayrıca, ticari kazancın tespitinde “dönemsellik” ve “tahakkuk esası” olmak üzere iki temel ilke geçerlidir. Tahakkuk esası ilkesi, gelir veya giderin tahsil edildikleri ve ödendikleri döneme bakılmaksızın miktar ve mahiyet itibarıyla kesinleşmiş olmasını ifade eder. Bu esas dikkate alındığında bir gelir unsurunun, mahiyet ve tutar itibarıyla kesinleştiği dönem kazancının tespitinde dikkate alınması gerekmektedir. Bunun yanında bir faaliyetin ticari kazanç olarak değerlendirilmesinde işin devamlılık kasıt ve niyetiyle yapılması da önem arz etmektedir.
Bu itibarla, müşteri portföyünü artırmak amacıyla verilen ve “Grupara” olarak isimlendirilen para puanların, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler kapsamında değerlendirilerek müşterilerin söz konusu para puanı kullandığı döneme isabet eden ilgili dönem kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.
2) VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN:
213 sayılı Vergi Usul Kanununun;
– (3/B) maddesinde, “B) İspat: Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya, ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır…”,
– 228 inci maddesinde ise, “Aşağıdaki giderler için ispat edici kağıt aranmaz:
1. Örf ve teamüle göre bir vesikaya istinat ettirilmesi mutat olmayan müteferrik giderler;
2. Vesikasının teminine imkân olmayan giderler;
3. Vergi kanunlarına göre götürü olarak tespit edilen giderler.
1 ve 2 numaralı fıkralarda yazılı giderlerin gerçek miktarları üzerinden kayıtlara geçirilmesi ve miktarlarının işin genişliğine ve mahiyetine uygun bulunması şarttır.”
hükümleri yer almaktadır.
Buna göre; nihai tüketicilere, “Grupara” adı altında verilen ve ücretsiz olarak mal ve hizmet alım yapılmasına imkân veren para puanların, gerçek miktarları üzerinden kayıtlara geçirilmesi ve miktarlarının işin genişliğine ve mahiyetine uygun bulunması koşullarıyla Vergi Usul Kanununun 228 inci maddesinde hükme bağlandığı üzere belge aranmadan gider yazılması mümkündür.
Ayrıca, internet üzerinden gerçekleştirilen ve müşterileriniz lehine indirim yapılan ödemelere ilişkin banka hesap hareketlerini gösterir listelerin muhafazası ve incelemeye yetkililerce istenilmesi halinde ibrazının zorunlu olduğu tabiidir.
…
ÖNERİLEN DİĞER İÇERİK
Tutarı 30.000 TL üstünde olan satışın tahsilatı parça parça nakit olarak…
Elden taksit ile perakende satış mağazalar 30 Bin TL sınırında taksit…
İnternetten Yapılan Satışlarda Fatura mı, Ödeme Kaydedici Cihaz Fişi mi Kesilmeli?
Kaynak: GİB Özelge Yasal Uyarı: Bu içerikte yer alan bilgi, görsel, tablolar, açıklama, yorum, analiz ve bir bütün olarak içeriğin tamamı sadece genel bilgilendirme amacıyla verilmiştir. Kişi veya kuruma özel profesyonel bir bilgilendirme ve yönlendirmede bulunma amacı güdülmemiştir. Konu ile benzerlik gösterse de her işletmenin kendi özel şartları nedeniyle farklı durumları olabilir. Bu nedenle, bu yazıda belirtilen içerikte yola çıkarak işletmenizi etkileyecek herhangi bir karar alıp uygulamaya geçmeden önce, uzmanına danışmanız menfaatiniz gereğidir. Muhasebenews veya ilişkili olduğu kişi veya kurumlardan hiç biri, bu belgede yer alan bilgi, tablo, görsel, görüş ve diğer türdeki tüm içeriklerin özel veya resmi, gerçek veya tüzel kişi, kurum ve organizasyonlar tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
